Τουρισμός: Επανεκκίνηση με πληρότητα… Απριλίου

Με πληρότητες που θυμίζουν Απρίλιο, η τουριστική σεζόν ξεκίνησε την 1η Ιουλίου και κρίνεται στο last minute. Ο προγραμματισμός των τουριστών είναι σε ορίζοντα μόλις τριών ημερών μπροστά, οι τουριστικοί φορείς δηλώνουν ότι «βαδίζουμε μέρα με τη μέρα και ελπίζουμε για το λιγότερο κακό σενάριο», ενώ δεν είναι λίγοι οι ξενοδόχοι που περιμένουν το τέλος Ιουλίου για να ανοίξουν.

Μέχρι στιγμής, βεβαιώσεις υγειονομικών πρωτοκόλλων έχουν λάβει λίγο πάνω από το ήμισυ των ξενοδοχείων, κοντά στα 5.200, επί συνόλου 10.000 ανά την Ελλάδα, ενώ υπολογίζεται ότι θα προστεθούν μέσα στο καλοκαίρι ακόμη 1.000, ανεβάζοντας τελικά το σύνολο των ανοιχτών μονάδων για τη σεζόν «COVID-19» λίγο πάνω από τις 6.000, ή αλλιώς λίγο πάνω από το 60%.

Από την άλλη πλευρά, ακόμη κι αν λαμβάνουν βεβαιώσεις, η μεγάλη πλειονότητα των μεγάλων μονάδων θα λειτουργήσει με το ήμισυ ή ακόμη και το 1/3 της δυναμικότητάς τους, με ό,τι αρνητικό συνεπάγεται αυτό για τους εργαζομένους του κλάδου, που φτάνουν στο κρίσιμο τρίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου-Σεπτεμβρίου στο σύνολό τους τις 700.000 με βάση τα περσινά νούμερα-ρεκόρ του τουρισμού. Πάντως, η πολυσυζητημένη επανεκκίνηση του ελληνικού τουρισμού από την 1η Ιουλίου τα έχει όλα.

Για τις αφίξεις από το εξωτερικό, κατ’ αρχάς, υπήρξαν «καραμπόλες» της τελευταίας στιγμής στην Ευρώπη μεταξύ των χωρών, που οδηγούν τελικά σε περαιτέρω απαγορεύσεις πτήσεων λόγω επιδημιολογικής εικόνας και απώλειες μεγάλων αγορών για την Ελλάδα, όπως είναι οι ΗΠΑ και η Ρωσία, έως τα μέσα Ιουλίου ή ακόμη και έως την 1η Αυγούστου.

Αναφορικά με το Ηνωμένο Βασίλειο παρά τις αρχικές ενστάσεις που είχαν για τη μη συμπερίληψη στις χώρες ελεύθερης διακίνησης και την επιβολή αντιποίνων με 14ήμερη καραντίνα για τους ταξιδιώτες από Ελλάδα, τελικά η χώρα μας συμπεριελήφθη στις «λευκές» χώρες από 10 Ιουλίου, γεγονός που σημαίνει πως είναι πολύ πιθανόν και η Ελλάδα να ανοίξει τα σύνορά της με το Ηνωμένο Βασίλειο νωρίτερα.

Εντωμεταξύ την Κυριακή η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι αναστελλεται από τα ξημερώματα της Δευτέρας 6 Ιουλίου μέχρι και τις 15 Ιουλίου η διέλευση Σέρβων πολιτών από όλα τα σημεία εισόδου της Ελλάδας με βάση την ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων από την γειτονική χώρα.

Το restart της 1ης Ιουλίου είχε επιπλέον τη θερμή υποδοχή των πρώτων ξένων επισκεπτών, κυρίως Γερμανών καθώς και άλλων Ευρωπαίων, στους μεγάλους προορισμούς.
Από την άλλη, δεν έλειψαν οι «αρρυθμίες» στα σύνορα με τις ουρές, π.χ. στον Προμαχώνα, που σχηματίστηκαν από ταξιδιώτες που κατευθύνονται στη χώρα μας οδικώς, ζήτημα που οι τουριστικοί φορείς έχουν επισημάνει ήδη από τον Μάιο ότι χρειάζεται μεγαλύτερη οργάνωση, «γιατί ειδικά οι οδικοί τουρίστες, πολύτιμοι για τη φετινή χρονιά, είναι στην… πόρτα μας και δεν θέλουν και πολύ να επιστρέψουν στις εστίες τους».

Επιπλέον, δεν έλειψε και η γκρίνια για την πολυσυζητημένη Φόρμα Εντοπισμού Επιβατών (PLF), η οποία, όπως υποστηρίζεται, δυσκολεύει την είσοδο των ταξιδιωτών, έστω κι αν τελικά σε καιρό κορωνοϊού παρόμοιο μοντέλο υιοθέτησε και ο πρώτος μεσογειακός προορισμός, αυτός της Ισπανίας.

Γενικότερα, πάντως, στα θετικά και πολύ σημαντικά των πρώτων ημερών θα πρέπει να προσμετρηθεί η καλή εικόνα όσον αφορά τα κρούσματα στα αεροδρόμια, αλλά και η επιστροφή των ξένων αεροπορικών στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι οι συχνότητες των δρομολογίων είναι παραπάνω από πετσοκομμένες, με αποτέλεσμα τελικά να λειτουργούν με το 30%-40% του αρχικού τους προγράμματος και… βλέποντας και κάνοντας από τον Αύγουστο και μετά.

Οι αεροπορικές

«Μας έλειψαν οι ελληνικοί ουρανοί. Ομως είμαστε και επίσημα πίσω στην Ελλάδα μετά από τέσσερις σχεδόν μήνες, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και χρειάζεται σε αυτή τη φάση να στηρίξουμε όλοι ο ένας τον άλλον», δηλώνει χαρακτηριστικά η Κιάρα Ραβάρα, εκπρόσωπος της Ryanair, της μεγαλύτερης low cost στην Ευρώπη, η οποία στα προηγούμενα χρόνια-ρεκόρ του ελληνικού τουρισμού ήταν από τις αεροπορικές που συνέβαλαν τα μάλα στην αύξηση της κίνησης στους ελληνικούς αιθέρες.

Η εταιρεία έκανε το restart από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη στις 24 Ιουνίου, ενώ το πλήρες θερινό πρόγραμμα για την ελληνική πρωτεύουσα ισχύει από την 1η Ιουλίου, με πτήσεις προς 30 προορισμούς, όπως η Μπολόνια, το Βερολίνο και το Παρίσι. Αντίστοιχα και στη Θεσσαλονίκη, επίσης μετά από σχεδόν τέσσερις μήνες όπου τα αεροσκάφη της εταιρείας παρέμειναν καθηλωμένα, το πλήρες πρόγραμμα περιλαμβάνει 30 προορισμούς, στους οποίους περιλαμβάνονται η Ρώμη, το Παρίσι και η Φρανκφούρτη.

«Ξεκινώντας από τον Ιούλιο, θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε το 90% των προορισμών που είχαμε προγραμματίσει και για την Ελλάδα, ωστόσο με μειωμένες συχνότητες». Εναντι του αρχικού της προγράμματος, προ COVID-19, το πτητικό καλοκαιρινό πρόγραμμα της εταιρείας στην Ελλάδα, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, είναι στο 40% για τον Ιούλιο «και αν όλα πάνε καλά, θα αυξήσουμε τη δυναμικότητα φτάνοντας στο 60% από τον Σεπτέμβριο και εν συνεχεία στο 80%», επισημαίνει η κυρία Ραβάρα στο «ΘΕΜΑ».

«Στη φάση που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή, κάνουμε προγραμματισμό για το αμέσως επόμενο διάστημα, επικεντρωνόμαστε στο τώρα -να είναι, κατ’ αρχάς ασφαλή και αποδοτικά τα δρομολόγια- και θέλουμε να πιστεύουμε στο καλύτερο δυνατό σενάριο. Για την Ελλάδα γενικότερα, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την επιμήκυνση της σεζόν και τη μεγαλύτερη επένδυση στην Αθήνα ως προορισμό city break για το Σαββατοκύριακο».

Σημειωτέον ότι η Ryanair επαναφέρει και τις πτήσεις στο εσωτερικό δίκτυο φέτος το καλοκαίρι σε πολύ δημοφιλείς προορισμούς, όπως τα Χανιά και η Σαντορίνη, προσβλέποντας σε μερίδιο και από αυτή την αγορά.

Eχοντας μια πιο γενική εικόνα για τις κρατήσεις στην Ευρώπη, η κυρία Ραβάρα επισημαίνει ότι η ζήτηση για τη χώρα μας είναι «αρκετά μεγάλη. Είναι από τους προορισμούς για τους οποίους βλέπουμε κρατήσεις. Η χώρα τα πάει πολύ καλά σε σύγκριση με άλλους μεσογειακούς προορισμούς». Το μείζον ζήτημα όμως είναι αν οι αναζητήσεις θα μετατραπούν σε εισιτήρια την τελευταία στιγμή και στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η επιθετική πολιτική της εταιρείας με τα «φθηνότερα εισιτήρια από ποτέ στην ιστορία της για το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου».

Οι Kαναδοί

Και ενώ οι ΗΠΑ, επί του παρόντος και μέχρι νεωτέρας, έως τα μέσα Ιουλίου είναι στην «κόκκινη» λίστα της Ευρώπης όσον αφορά τις πτήσεις των χώρων εκτός Ε.Ε. (αποτελώντας μια μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα αν ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα από τους Αμερικανούς συνολικά πέρυσι άγγιξαν το 1,2 δισ. ευρώ), η πρώτη εταιρεία που επανασυνδέει το αεροδρόμιο της Αθήνας με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι η Air Canada, η οποία μάλιστα πέρυσι μετέφερε σημαντικό αριθμό ομογενών στη χώρα μας.

«Ξεκινήσαμε από την περασμένη εβδομάδα συνδέοντας τον Καναδά με την Ελλάδα με τέσσερις πτήσεις την εβδομάδα, δύο από το Τορόντο και δύο από το Μόντρεαλ, τον Αύγουστο έχουμε αυτή τη στιγμή προγραμματισμό για δύο πτήσεις την ημέρα, ενώ μέχρι τον Σεπτέμβριο μπορεί να φτάσουμε στις τρεις την ημέρα», δηλώνουν οι επιτελείς της αεροπορικής

Ως μέτρο σύγκρισης, πέρυσι η εταιρεία είχε το θερμό δίμηνο του καλοκαιριού στη χώρα μας τρεις πτήσεις την ημέρα, ενδεικτικό των νέων συνθηκών που έχει δημιουργήσει ο κορωνοϊός στις αεροπορικές συνδέσεις φέτος το καλοκαίρι. Η Ελλάδα πάντως είναι ο πρώτος προορισμός που άνοιξε στη Μεσόγειο η Αir Canada, με δεύτερη την Ιταλία και τον προορισμό της Ρώμης στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, ενώ από τον Αύγουστο στο πρόγραμμα της αεροπορικής θα ενταχθούν η Ισπανία και η Πορτογαλία. «Πιστεύουμε στην Ελλάδα ως προορισμό, ενώ οι σχέσεις της χώρας με τον Καναδά είναι πολύ στενές», δηλώνει η εταιρεία.

Στις απώλειες για την Ελλάδα το φετινό καλοκαίρι, με προοπτική να μην ανοίξει η αγορά ούτε από τα μέσα Ιουλίου, συμπεριλαμβάνεται η Ρωσία, η οποία, όπως και οι ΗΠΑ, έχει μείνει εκτός της «πράσινης» λίστας της Ε.Ε., τουλάχιστον έως τα μέσα Ιουλίου. Ακόμη κι αν αναθεωρηθεί η απόφαση για το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, οι Ρώσοι δεν επιτρέπουν είσοδο στη χώρα χωρίς 14ήμερη καραντίνα έως τα τέλη Ιουλίου, οπότε η ρωσική αγορά, από την οποία πέρυσι η Ελλάδα είχε έσοδα λίγο χαμηλότερα του μισού δισ. ευρώ, δεν μπορεί να ανοίξει πριν από τις αρχές του Αυγούστου ακόμη και στο καλύτερο σενάριο.

Από την πλευρά τους, πάντως, οι αεροπορικές δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα φέτος το καλοκαίρι. Πέραν του μεγαλύτερου εγχώριου αερομεταφορέα, της Aegean, μικρότερες εταιρείες όπως η Wizz Air και η Volotea έχουν εντάξει ακόμη και νέα δρομολόγια στο πρόγραμμά τους φέτος για τα περιφερειακά αεροδρόμια.

Από την άλλη, Alitalia, Air France, Lufthansa κ.ά. εντάσσουν σταδιακά νέα δρομολόγια στο πρόγραμμά τους για την Ελλάδα, με άλλες μεγάλες αεροπορικές να αναμένουν το πέρας του πρώτου δεκαπενθήμερου του Ιουλίου ώστε να έχουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τη ζήτηση, όπως η Emirates που επανεκκινεί τις πτήσεις από τις 15 Ιουλίου για Αθήνα. Και αυτό δικαιολογείται καθώς από την 1η Ιουλίου, οπότε οι αεροπορικές πάτησαν το restart ξεκινώντας τις πτήσεις εντός Ε.Ε., δεν είναι λίγες οι ακυρώσεις και οι συμπτύξεις δρομολογίων λόγω μειωμένης πληρότητας.

Από την τακτική των συμπτύξεων και των ακυρώσεων δεν μένουν εκτός και οι ελληνικοί προορισμοί, ακόμη και για πτήσεις στο δίκτυο εσωτερικού που είναι προγραμματισμένες για μέσα στον Ιούλιο, σημάδι ότι το κοινό εν μέσω της σεζόν «COVID-19» δεν αποφασίζει εύκολα να χρησιμοποιήσει τα αεροπλάνα για τη μεταφορά του.

Αγκάθι οι τιμές
Ακόμη όμως και με πληρότητες που δεν φτάνουν ούτε το 20% για τον Ιούλιο, είναι πολλοί οι ξενοδόχοι ανά την Ελλάδα που δεν αποφασίζουν να ρίξουν τις τιμές φέτος το καλοκαίρι για τον Ελληνα επισκέπτη, έστω κι αν -στη θεωρία- βασίζουν μεγάλο μέρος των προσδοκιών τους στον εσωτερικό τουρισμό.

Τα παράπονα από τους Ελληνες, που ευελπιστούν να κλείσουν φθηνότερες διακοπές φέτος, έρχονται σωρηδόν από όλη την Ελλάδα: είτε πρόκειται για δημοφιλείς προορισμούς στις Κυκλάδες όπου υπάρχουν επιχειρηματίες που θέλουν να βγάλουν τα σπασμένα της περιορισμένης σεζόν με τιμές στα ύψη και το ταυτόχρονο πρόσχημα του αυξημένου λειτουργικού κόστους λόγω των υγειονομικών πρωτοκόλλων, είτε για περιπτώσεις ξενοδόχων στην ηπειρωτική Ελλάδα που σπεύδουν να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία για όσους θα προτιμήσουν έναν προορισμό όπου θα μεταβούν οδικώς αντί να ταξιδέψουν με πλοίο ή αεροπλάνο.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση στην Πάρο όπου δίκλινο δωμάτιο στα 90 ευρώ πέρυσι διατίθεται φέτος σχεδόν στη διπλάσια τιμή, όπως και στην Καρδαμύλη της Μεσσηνίας όπου δωμάτιο των 150 ευρώ διατίθεται φέτος -λόγω κόστους υγειονομικών πρωτοκόλλων, όπως λέγεται- στα 250 ευρώ – και μάλιστα σε τακτικούς πελάτες!

«Οι τιμές καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση», δηλώνουν από την πλευρά τους οι ξενοδόχοι, «και έτσι θα διαμορ­φωθούν και φέτος το καλοκαίρι». Το σίγουρο πάντως είναι ότι οριζόντιες μειώσεις λόγω κορωνοϊού δεν υφίστανται στα ξενοδοχεία και κάθε επιχειρηματίας ακολουθεί τη δική του πολιτική. Στο… μιλητό λοιπόν και λίγο πριν την άφιξη, στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, ο πελάτης μπορεί να πετύχει ακόμη και έκπτωση 20%, ενώ καλύτερες τιμές επιτυγχάνει για κρατήσεις εκτός του Σαββατoκύριακου.

Πιο ενιαία πολιτική ωστόσο, έχοντας ενσωματώσει ειδικές εκπτώσεις και παροχές (δωρεάν διαμονή των παιδιών, δωρεάν ημιδιατροφή, επιπλέον διανυκτερεύσεις δώρο για έξι και πλέον νύχτες κ.τ.λ.), έχουν υιοθετήσει τα μεγάλα brands και οι αλυσίδες, όπως η Grecotel, ο όμιλος Μήτση που προσφέρει «ειδικά προνόμια στους Ελληνες επισκέπτες», o όμιλος Aldemar με προσφορά -10% που ισχύει έως 31 Ιουλίου κ.ο.κ.

Για τον τουρίστα που εν μέσω κορωνοϊού θέλει να κάνει διακοπές κοντά στο κλεινόν άστυ, π.χ. πέριξ της Αττικής, υπάρχουν ξενοδοχεία στην παραλία που έχουν διαμορφώσει ειδικά εβδομαδιαία, ακόμη και μηνιαία, πακέτα, με τιμές ανά διανυκτέρευση που φτάνουν στο -50% σε σχέση με την αρχική τιμή, ειδικά στην κράτηση με τον μήνα, στοχεύοντας πλέον ακόμη και στους πελάτες της Airbnb.

Η εικόνα στους προορισμούς

Ως προς τις πληρότητες αυτή τη στιγμή ανά προορισμό, δεν ξεπερνούν σε καμία περίπτωση το 30%. Και αυτό για τους προορισμούς της Βόρειας Ελλάδας και τη Χαλκιδική που έχουν αυτή τη στιγμή το πλεονέκτημα του οδικού τουρισμού από τα Βαλκάνια – έστω κι αν τα έσοδα από τους τουρίστες των γειτονικών χωρών είναι χαμηλά, δεν παύουν να είναι σημαντικό καύσιμο για τους επιχειρηματίες. Στη νησιωτική Ελλάδα η εικόνα είναι χειρότερη, με πληρότητες κοντά στο 10%, ενώ είναι κρίσιμο για τις κρατήσεις το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, οπότε θα βελτιωθούν περισσότερο οι συχνότητες των δρομολογίων από τις αεροπορικές, στο πλαίσιο και των νεότερων αποφάσεων που αναμένονται σε επίπεδο Ε.Ε. για το διάστημα από τις 15 Ιουλίου και μετά. «Απαραίτητη προϋπόθεση πάντα είναι ότι δεν θα υπάρξει κάποια τεράστια ανατροπή στα υγειονομικά δεδομένα, καθώς τα πάντα κρίνονται από αυτό», δηλώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος.

Στους προορισμούς της πρώτης γραμμής, δε, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, η εικόνα αυτή τη στιγμή αποτυπώνει τη μεγάλη δυσκολία της σεζόν: «Οι κύριες αγορές του νησιού, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ρωσία, η Κίνα και το Ισραήλ, που αντιπροσωπεύουν κοντά στο 60%-70% της κίνησης κάθε χρόνο, είναι κλειστές», δηλώνει στο «ΘΕΜΑ» ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Σαντορίνης Αντώνης Ηλιόπουλος. «Οι πληρότητες για τον Ιούλιο είναι στο 15%-20% και γύρω στο 20%- 25% για τον Αύγουστο. Οι πρώτες αφίξεις που είχαμε στο νησί ήταν από Αυστρία, Γαλλία και Γερμανία, ωστόσο ο αριθμός των πτήσεων είναι πολύ περιορισμένος – ενδεικτικά, στο άνοιγμα της σεζόν την 1η Ιουλίου είχαμε μετά βίας 10 πτήσεις, όταν πέρυσι αντίστοιχα είχαμε πάνω από 40.

Πολλοί ξενοδόχοι αναμένουν την 1η Αυγούστου για να ανοίξουν, ενώ όσοι έχουν περισσότερα καταλύματα θα ανοίξουν μεν, αλλά με το 1/3 της δυναμικότητάς τους λόγω της μειωμένης ζήτησης. Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τις πτήσεις. Αν, για παράδειγμα, ανοίξουν οι ΗΠΑ, τότε έχουμε αρκετές πιθανότητες να δούμε περισσότερα καταλύματα ανοιχτά από την 1η Αυγούστου. Στην αντίθετη περίπτωση, αρκετοί θα μείνουν κλειστοί». Αντίστοιχα, στο Ηράκλειο, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Ξενοδόχων Νίκο Χαλκιαδάκη, η σεζόν ξεκίνησε με το 30% των ξενοδοχείων ανοιχτό, ενώ έως τις 15 Ιουλίου το ποσοστό μπορεί να ανέβει και στο 50%.

Η αγορά με την οποία ξεκίνησε η τουριστική σεζόν για το νησί είναι η γερμανική, ενώ τα πάντα κρίνονται στο παρά πέντε. Ο πρόεδρος των ξενοδόχων του Ηρακλείου, ωστόσο, τονίζει και τη θετική πλευρά των πραγμάτων σε ό,τι αφορά αυτή την πρώτη φάση της εφαρμογής των υγειονομικών πρωτοκόλλων. «Ισως η μειωμένη κίνηση βοηθήσει περισσότερο προκειμένου να υπάρξει καλύτερη διαχείριση και προσαρμογή στις νέες συνθήκες, αναφέρει ο κ. Χαλκιαδάκης. Η κίνηση στο αεροδρόμιο είναι μειωμένη κατά 60% και πλέον σε σχέση με πέρυσι, αν ληφθεί υπόψη ότι η επιβατική κίνηση σε ημερήσια βάση υπολογίζεται κοντά στις 4.000-4.500 αφίξεις τη μέρα, μετά το άνοιγμα της 1ης Ιουλίου. Χαμηλές πληρότητες, κάτω από 20%, για τον μήνα παρατηρούνται και στα ξενοδοχεία στον πλέον δημοφιλή προορισμό του Ιονίου, την Κέρκυρα, όπου φέτος υπολογίζεται ότι θα παραμείνει κλειστό το ήμισυ των καταλυμάτων. Και στην περίπτωση αυτή, οι προσδοκίες στηρίζονται στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι θα διατηρηθεί η καλή υγειονομική εικόνα.

Ενα από τα βασικά προβλήματα σε σχέση με την εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων στους νησιωτικούς -και όχι μόνο- προορισμούς παραμένει το θέμα της συνεργασίας ξενοδοχείων – γιατρών που προβλέπεται για τη διαχείριση τυχόν κρουσμάτων. Σύμφωνα με τους ξενοδόχους, «οι ιδιώτες γιατροί θα πρέπει κι αυτοί να βάλουν πλάτη στη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται και να προσφέρουν σε κανονικές τιμές τις προβλεπόμενες από τον νόμο υπηρεσίες τους στα καταλύματα άνω των 50 δωματίων και να μην απαιτούν υψηλές αμοιβές σε μια σεζόν που χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα».