Του Μιχάλη Ιγνατίου
Οι Αμερικανοί διαφωνούν κάθετα με την ανάμειξη της Άγκυρας στη Λιβύη, ενώ δεν αποκλείεται να βρεθούν στο ίδιο στρατόπεδο με τη Μόσχα και τις δυνάμεις του στρατηγού Χάφταρ. Διπλωματικές πηγές μιλούν για ευχάριστη έκπληξη ενόψει της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ
Ο εμφύλιος πόλεμος της Λιβύης σε συνδυασμό με τις τελευταίες εξελίξεις που έφεραν απέναντι, στο πολεμικό πεδίο, τη Ρωσία με την Τουρκία προβληματίζουν τους διπλωμάτες και τους στρατιωτικούς αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον, στην προσπάθειά τους να «διαγνώσουν» την πραγματική κατάσταση επί του εδάφους.
Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου αποφάσισε να βασιστεί στη γνώμη του προέδρου της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος αποτελεί πιστό σύμμαχο της Ουάσιγκτον και δεν δημιουργεί προβλήματα, σε αντίθεση με τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος εξελίχθηκε στην πιο προβληματική περίπτωση «φίλου» ηγέτη για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το τηλεφώνημα στην Αίγυπτο
Από την έπαυλή του στη Φλόριντα, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επικοινώνησε την Πέμπτη με τον κ. Σίσι, με τον οποίο συζήτησε δύο βασικά θέματα που απασχολούν και τις δύο χώρες: τον εμφύλιο της Λιβύης και το μεγάλο φράγμα της Αιθιοπίας, για το οποίο -αν δεν έκανε επιθετική παρέμβαση η Αμερική- θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμα και πόλεμο.
Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, αν και λιτή, δίνει την είδηση, η οποία αφορά την Τουρκία και τη Ρωσία. Η Άγκυρα υποστηρίζει το καθεστώς της Τρίπολης, που την εξυπηρέτησε υπογράφοντας την παράνομη συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες, και η Μόσχα τον στρατηγό Χάφταρ, ο οποίος βρίσκεται μία ανάσα από την τελική επικράτηση.
Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, οι κ. Τραμπ και Σίσι «όσον αφορά τη Λιβύη απέρριψαν την ξένη εκμετάλλευση της κατάστασης (foreign exploitation) και συμφώνησαν ότι τα (ενδιαφερόμενα) μέρη πρέπει να λάβουν επειγόντως μέτρα για να επιλύσουν τη σύγκρουση πριν από την απώλεια του ελέγχου από τους Λίβυους στις ξένες δυνάμεις» (foreign actors). Οι πληροφορίες που αφήνεται να διαρρεύσουν από διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ διίστανται οι απόψεις για το θέμα του εμφυλίου πολέμου, επειδή τους προβληματίζει η ανάμειξη της Ρωσίας υπέρ του στρατηγού Χάφταρ, για τον οποίο στον Λευκό Οίκο εντοπίστηκε μια «συμπάθεια».
Οι Αμερικανοί διαφωνούν κάθετα και οριζόντια με την ανάμειξη της Τουρκίας και της Ρωσίας και αναζητούν έναν τρόπο επιβολής λύσης με ειρηνικά μέσα, ένας στόχος ο οποίος, όμως, δεν είναι ορατός αυτήν τη στιγμή. Έτσι, λόγω της φιλίας του κ. Σίσι με τον κ. Τραμπ και της συνεργασίας τους για τα θέματα της Αφρικής, δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να βρεθούν στο ίδιο «στρατόπεδο» η Μόσχα και η Ουάσιγκτον, αν και ο Ερντογάν επίσης ασκεί επιρροή στον Αμερικανό πρόεδρο.
Οι διπλωματικές πηγές τόνισαν -και έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα- ότι η Αμερική και η Ρωσία συμφωνούν πως η υπογραφή της συμφωνίας Λιβύης – Τουρκίας για τις θαλάσσιες ζώνες είναι απαράδεκτη και προκλητική ενέργεια. Και είναι ένα θέμα αυτό που αναμένεται να αναδειχθεί στη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον κ. Τραμπ, στις 7 Ιανουαρίου.
Οι πηγές πιστεύουν ότι ο κ. Μητσοτάκης θα αντιμετωπίσει μια ευχάριστη έκπληξη στο θέμα αυτό κατά την επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, καθώς η αμερικανική κυβέρνηση έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα στη διπλωματική απρέπεια της Τουρκίας. Η ελληνική διπλωματία επιδιώκει να αποσπάσει και μια υπόσχεση από την αμερικανική πλευρά ότι ο κ. Τραμπ θα τοποθετηθεί ξεκάθαρα και στο θέμα των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Αυτήν τη στιγμή δεν έχει ξεκαθαρίσει το θέμα και πάντα ο άγνωστος «Χ» είναι ο ίδιος ο πρόεδρος της Αμερικής. Θυμίζω ότι στον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος του παρουσίασε ατράνταχτα στοιχεία για την τουρκική παραβατικότητα, ο κ. Τραμπ απάντησε στεγνά ότι είναι «φίλοι» με τον Ερντογάν. Υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα υπάρξει αλλαγή της στάσης του και θα τονίσει τον σημαντικό ρόλο της Ελλάδας για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, αλλά και για τη σταθερότητα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Οι πηγές μάς εξήγησαν ότι η τουρκική προκλητικότητα και παραβατικότητα στο θέμα της Λιβύης και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα έχει πείσει και τους δύσπιστους στην Ουάσιγκτον για το ποιος είναι ο ταραξίας στην περιοχή. Η συνάντηση του Λευκού Οίκου θα πραγματοποιηθεί και σε μια περίοδο κατά την οποία οι σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ βρίσκονται στο χειρότερο σημείο, μετά την εξαπάτηση των γερουσιαστών εκ μέρους του Ταγίπ Ερντογάν για το θέμα του ρωσικού συστήματος S-400.
Ο Ρόλος Μενεντεζ
Οι Αμερικανοί νομοθέτες πιστεύουν ότι στο θέμα αυτό, όπως και στη Συρία, οι ΗΠΑ έχασαν και κέρδισε η Ρωσία. Γι’ αυτό θα επιμείνουν στην απόφασή τους για επιβολή κυρώσεων, αν και πιστεύεται ότι ο κ. Τραμπ θα τους προλάβει για να ελέγξει την ισχύ τους αλλά και για να μπορεί να παρουσιαστεί στους χριστιανούς ψηφοφόρους, που αποτελούν τη βάση του, ότι είναι ο πρόεδρος που επέβαλε τρεις φορές κυρώσεις στην Τουρκία.
Η ομάδα των γερουσιαστών, οι οποίοι πρωτοστατούν για τις κυρώσεις, έχει προσκαλέσει τον Ελληνα πρωθυπουργό σε συνάντηση, που οργανώνεται σε δικομματικό επίπεδο: από τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων, Τζιμ Ρις, και τον Δημοκρατικό γερουσιαστή, Ρόμπερτ Μενέντεζ.
Στη συνάντηση αυτή, ο κ. Μητσοτάκης και η Ελλάδα θα λάβουν την πιο ισχυρή υποστήριξη που είχαν ποτέ η χώρα και ο πρωθυπουργός της από την αμερικανική πλευρά…
