Τιμολόγια ρεύματος: Έρχεται το πορτοκαλί, προαιρετικό το πράσινο και πιο φθηνό… το μεσημέρι

Ενα διαφορετικό τοπίο στη χρωματική γεωγραφία των χρεώσεων ρεύματος, με προσθέσεις και αφαιρέσεις τιμολογίων, αλλά και ριζικές αλλαγές σε ό,τι αφορά τη ζώνη της φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας και τις καθημερινές συνήθειες σχεδιάζει η κυβέρνηση από τις αρχές του έτους. Οι αλλαγές καθιστούν προαιρετικά τα πράσινα τιμολόγια και δίνουν έμφαση στα σταθερά που προσφέρουν ασφάλεια στην τιμολόγηση χωρίς αιφνιδιασμούς. Ανοίγουν την αγορά των πορτοκαλί τιμολογίων που απευθύνονται πρωτίστως σε επιχειρήσεις και διαφοροποιείται η χρέωση ακόμη και ανά ώρα (με τη χρήση έξυπνου μετρητή) και μετακινούν το νυχτερινό τιμολόγιο τις μεσημεριανές ώρες όπου ο ήλιος παράγει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια.

Οι ΑΠΕ είναι το κλειδί για τη φθηνότερη ενέργεια, όμως για την πλειοψηφία του κόσμου η αυξημένη διείσδυση στην ηλεκτροπαραγωγή, που φτάνει το 57%, δεν έχει φανεί ακόμη στις χρεώσεις ρεύματος. Η άσκηση δεν είναι εύκολη και η δυσκολία της κυβέρνησης είναι να εξηγήσει πώς ενώ έχουμε πιάσει τους στόχους του 2030 στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) γεμίζοντας τις πεδιάδες με ηλιακά πάρκα και τις βουνοκορφές με ανεμογεννήτριες, εντούτοις το κόστος στο ρεύμα παραμένει υψηλό για μια σειρά από εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες.

Το πλεονέκτημα της ηλιακής ενέργειας θα επιχειρήσει να «κεφαλαιοποιήσει» το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το επόμενο διάστημα μετακινώντας τη νυχτερινή χρέωση το μεσημέρι, την ώρα δηλαδή που τα φωτοβολταϊκά παράγουν περίσσεια ηλεκτρική ενέργεια και τη φθηνότερη της ημέρας. Σε αυτή την επιλογή οδηγούν και οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην κοινωνία μετά την πανδημία και αφορούν όσους εξακολουθούν να κάνουν τηλεργασία, άρα μένουν πολλές ώρες στο σπίτι, αφορούν όμως και συνταξιούχους, άτομα με Ειδικές Ανάγκες, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες των οποίων η απασχόληση είναι εποχική, καθώς επίσης και περίπου 150.000 νοικοκυριά που έχουν μικρά παιδιά στο σπίτι και χρειάζεται να τα φροντίσουν. Ολοι αυτοί, που σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη είναι πάνω από το μισό του πληθυσμού της χώρας, είναι δυνητικά το target group του μεσημεριανού τιμολογίου που θα μπορεί να εκμεταλλευτεί τις χαμηλές τιμές για να μαγειρέψει, να πλυθεί, να καθαρίσει και να ζεσταθεί.

Oι φθηνές τιμές μέσα στη μέρα προσδιορίζονται από τις 10 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι και διαφοροποιούνται αναλόγως της εποχής, αλλά και το Σαββατοκύριακο όπου λόγω της χαμηλής ζήτησης κατρακυλούν.

Ωρες αιχμής

Η χρήση της νέας διζωνικής τιμολόγησης απευθύνεται σε πρώτη φάση σε 1,2 εκατομμύριο καταναλωτές που διαθέτουν αναλογικό μετρητή διπλής χρέωσης. Οι καταναλωτές αυτοί σήμερα «ξημεροβραδιάζονται» με το ρολόι στο χέρι για να πατήσουν τον διακόπτη της ηλεκτρικής τους συσκευής (τον χειμώνα από τις 02:00-08:00 και από 15:00 έως 17:00 και το καλοκαίρι από τις 11.00 έως τις 07.00) και να εκμεταλλευτούν τη φθηνή κιλοβατώρα που παράγουν οι μονάδες του φυσικού αερίου (και λιγότερο πια του λιγνίτη).

Αν και το υπουργείο δεν έχει οριστικοποιήσει με ακρίβεια τις ώρες του ημερήσιου τιμολογίου, προσανατολίζεται να τις μεταφέρει για τις καθημερινές το μεσημέρι (από τις 10:00 έως τις 15:00) και να τις διευρύνει τα Σαββατοκύριακα έως 12 ώρες. «Το ακριβές χρονικό διάστημα των ζωνών θα προσδιοριστεί σε δύο εβδομάδες περίπου για να εφαρμοστεί από αρχές του έτους», αναφέρει ο κ. Σκυλακάκης, λέγοντας ότι αυτή η αλλαγή θα είναι πιο εύκολη για τη ΔΕΗ ώστε να προσαρμόσει τα συστήματά της στα νέα δεδομένα, ενώ εκτιμάται ότι ίσως χρειαστεί περισσότερος χρόνος για τους ιδιώτες προμηθευτές.

Σχέδιο αντιμετώπισης

Με οδηγό την αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά ηλεκτρισμού, που συνεχίζει να καθιστά απρόβλεπτες τις τιμές του ρεύματος το επόμενο διάστημα, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας οργανώνει την άμυνά της προκειμένου να αμβλύνει τις συνέπειες του ενεργειακού κόστους από πιθανές ανατιμήσεις στις τιμές ηλεκτρισμού. Ο κρατικός προϋπολογισμός έχει αποδείξει από καιρό ότι έχει εξαντλήσει τις αντοχές του για άλλες επιδοτήσεις, για τις οποίες δαπάνησε κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης περί τα 10 δισ. ευρώ.

Επομένως για το ΥΠΕΝ ο μηχανισμός της οριζόντιας στήριξης έχει τελειώσει και αναζητούνται τα κατάλληλα εργαλεία που θα προστατέψουν τους καταναλωτές από τις αυξήσεις στο ρεύμα και θα δημιουργήσουν ένα πιο προστατευμένο περιβάλλον για τα χιλιάδες νοικοκυριά, η πλειοψηφία των οποίων ηλεκτροδοτείται από τη ΔΕΗ. Το υπόλοιπο 1,5 εκατομμύριο προμηθεύεται ενέργεια από τους ιδιώτες παρόχους.

Η πρώτη μεγάλη αλλαγή έρχεται από τα πράσινα τιμολόγια που παρουσίασε το υπουργείο στις αρχές του έτους. Σχεδιάστηκαν προσφέροντας ένα «μαξιλάρι» προστασίας από τις υψηλές τιμές για να καλύψουν με μεγαλύτερη ασφάλεια την έξοδο από το περιβάλλον των επιδοτήσεων. Στηρίχθηκαν στην προαναγγελία των τιμών στις αρχές κάθε μήνα και ενεργοποίησαν το κριτήριο της σύγκρισης τιμολογίων που ήταν το ζητούμενο. Ομως οι ανατιμήσεις στο ρεύμα λόγω των δυσλειτουργιών στις διεθνείς διασυνδέσεις το περασμένο καλοκαίρι και η αυξημένη ζήτηση λόγω των υψηλών θερμοκρασιών έβγαλαν το προηγούμενο διάστημα από τη «ρουτίνα» των χαμηλών τιμολογίων τις τιμές ηλεκτρισμού.

Το πράσινο τιμολόγιο θα παραμείνει στη χρωματική παλέτα, αναφέρει ο κ. Σκυλακάκης, και διευκρινίζει ότι εκείνο που το ΥΠΕΝ διαφοροποιεί είναι η υποχρεωτικότητά του. Από τις αρχές του έτους οι εταιρείες προμήθειας δεν θα είναι νομικά υποχρεωμένες να προσφέρουν το ειδικό (πράσινο) τιμολόγιο διότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν επιτρέπει, εις το διηνεκές, υποχρεωτικότητες στην τιμολόγηση. Οι καταναλωτές όμως έχουν κάθε λόγο να θέλουν να μετακινηθούν, καθώς σταδιακά το πράσινο τιμολόγιο έγινε πιο ακριβό ακόμη και από τα σταθερά τιμολόγια 6μηνης και 12μηνης τιμολόγησης.

Ο νέος σχεδιασμός προβλέπει ότι θα διατηρηθούν στην αγορά, καθώς σε αυτά βρίσκεται η μερίδα του λέοντος των πελατών της ΔΕΗ, όμως από τις αρχές του χρόνου γίνονται προαιρετικά για τους καταναλωτές. Ο δρόμος ανοίγει για μεγαλύτερη ελευθερία επιλογών για τους παρόχους αλλά και τους καταναλωτές και οι μηχανές «φουλάρουν» για τα μπλε σταθερά τιμολόγια, που στόχος του υπουργείου είναι να επιλέξουν όσο γίνεται περισσότεροι πελάτες. Το ΥΠΕΝ διακριτικά δίνει σινιάλο για αύξηση των σταθερών τιμολογίων, ευθυγραμμιζόμενο και με το πλαίσιο των κατευθύνσεων της κοινοτικής οδηγίας για την προστασία των καταναλωτών από τις απότομες διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς.

Εξυπνοι μετρητές

Ποδαρικό θα κάνει στην αγορά από τη νέα χρονιά και το δυναμικό ή πορτοκαλί τιμολόγιο που απευθύνεται σε πρώτη φάση στις επιχειρήσεις. Προϋποθέτει τη χρήση έξυπνων μετρητών (smart meters) και η διευκόλυνση που προσφέρει είναι ότι ο καταναλωτής γνωρίζοντας από την προηγούμενη μέρα πώς θα κινηθούν οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά την επόμενη, μπορεί να μεταφέρει τις καταναλώσεις του στις ώρες που εμφανίζεται η φθηνότερη τιμή της χονδρεμπορικής. Στο υπουργείο εκτιμούν ότι το 2025 τα δυναμικά τιμολόγια θα χρησιμοποιούν 1,5 εκατομμύριο παροχές.

Η πίτα θα μεγαλώσει τα επόμενα χρόνια, όταν θα ξεκινήσει η διείσδυση των smart meters στα νοικοκυριά. Ο ΔΕΔΔΗΕ αυξάνει τις παροχές που διαθέτουν «έξυπνο» ρολόι και οι οποίες είναι συμβατές με τα πορτοκαλί τιμολόγια, καθώς μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να φτάσει τις 650.000 παροχές.