Οι χαμένες προσδοκίες των αντιμνημονιακών «ευκαιριακών» κομμάτων και αυτοί που «εξαϋλώθηκαν» εκλογικά μέσα από τις κυβερνήσεις συνασπισμού
ΛΑΟΣ
Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑ.Ο.Σ) ήταν το πρώτο θύμα του Μνημονίου. Πρωτομπήκε στη Βουλή το 2007 με 3,80%, αύξησε το ποσοστό του στο 5,62% το 2009 λαμβάνοντας και παραπάνω έδρες από τον Συνασπισμό, που πλέον είχε περάσει στα χέρια του Αλ. Τσίπρα, ενώ η καθοδική πορεία του ήταν ραγδαία, ιδίως μετά από συγκεκριμένες επιλογές του Γ. Καρατζαφέρη: α) να υπερψηφίσει το 1ο Μνημόνιο και β) να προτείνει και να στηρίξει τη μεταβατική κυβέρνηση του Λ. Παπαδήμου το 2011. Τον Μάιο του 2012 ο εν λόγω σχηματισμός έμεινε οριακά εκτός Βουλής (2,9%), τον επόμενο μήνα κατέγραψε κι άλλες απώλειες (1,58%) και έκτοτε δεν είχε καμία απήχηση.
Η ΔΗΜ.ΑΡ. είναι το μόνο αντιμνημονιακό σχήμα που συγκροτήθηκε… εν κινήσει. Δηλαδή, προέκυψε το καλοκαίρι του 2010 από την ανεξαρτητοποίηση 4 βουλευτών του ΣΥΝ με επικεφαλής τον Φώτη Κουβέλη. Στις πρώτες κάλπες του 2012 έλαβε 6,11%, στις δεύτερες 6,25% και στη συνέχεια συμμετείχε στη συγκυβέρνηση Ν.Δ.- ΠΑΣΟΚ, από την οποία αποχώρησε έναν χρόνο αργότερα επειδή υπολόγιζε ότι ο Αντ. Σαμαράς θα προκήρυσσε εκλογές κι εκείνος ενδεχομένως θα γινόταν «οικουμενικός πρωθυπουργός» ή κάτι παρόμοιο. Η ΔΗΜ.ΑΡ. κατέληξε τον Ιανουάριο του 2015 στο 0,48%. Στη συνέχεια συνεργάστηκε ως «σφραγίδα» με το ΠΑΣΟΚ και σήμερα έχει επανέλθει στον ΣΥΡΙΖΑ.
Τη δραματικότερη τύχη επεφύλασσε ο λαός στους Ανεξάρτητους Ελληνες του Πάνου Καμμένου. Πρόκειται για πολιτικό σχήμα που προέκυψε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς η διακήρυξή τους δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2012 στο Facebook, λίγους μήνες μετά τη διαγραφή του κ. Καμμένου από τη Ν.Δ. Οι δε «συλλογικές διαδικασίες» έγιναν και αυτές μέσω των social media, με αποτέλεσμα τον Μάιο του 2012 οι ΑΝ.ΕΛ. να αποσπάσουν 10,62%, εκλέγοντας 33 βουλευτές στη Βουλή της «μιας μέρας» που είχε συγκροτηθεί για την προκήρυξη των επόμενων εκλογών. Ο εκλογικός κατήφορος άρχισε την ίδια περίοδο, αφού τον Ιούνιο του 2012, σε διάστημα λίγων εβδομάδων δηλαδή, το ποσοστό των ΑΝ.ΕΛ. περιορίστηκε στο 7,5%, χάνοντας 210.000 ψήφους.
Ήταν τέτοια η παρέμβαση τότε του κ. Καμμένου, που επέβαλε ως υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον απερχόμενο πρόεδρο του ΣτΕ, Π. Πικραμμένο, τον οποίο βεβαίως επιχείρησε να διασύρει μερικά χρόνια αργότερα, χωρίς καμιά συστολή, με αφορμή την υπόθεση της Novartis. Τον Ιανουάριο του 2015 κατάφερε με πολλές απώλειες να ξαναμπεί στη Βουλή (4,75%), έκανε αμέσως συγκυβέρνηση με τον Αλ. Τσίπρα, «αγκάζαρε» το υπουργείο Αμυνας, ψήφισε το 3ο Μνημόνιο και παρέμεινε οριακά όρθιος στις φθινοπωρινές κάλπες εκείνης της χρονιάς με 3,69%. Οι ΑΝ.ΕΛ. παρέμειναν στην ίδια θέση έως τις αρχές του 2019, όταν προέκυψε η Συμφωνία των Πρεσπών. Ο Πάνος Καμμένος καταψήφισε τη «Βόρεια Μακεδονία», οι περισσότεροι όμως βουλευτές του υπερψήφισαν και συνέχιζαν να στηρίζουν τον Αλ. Τσίπρα έως το τέλος. Κάποιοι μάλιστα (Κουντουρά, Παπαχριστόπουλος, Ζουράρις, Κόκκαλης) εξελέγησαν εσχάτως με το ευρωψηφοδέλτιο και τα εθνικά ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ.
Μετά το 0,8% των ΑΝ.ΕΛ. στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019, ο πρόεδρός τους αποφάσισε να μη συμμετάσχει στις εθνικές, δηλώνοντας: «Εργάστηκα ακούραστα για να οικοδομήσω εθνική ομοψυχία… Ξέρω πως μπορώ να είμαι πιο χρήσιμος εκτός του Κοινοβουλίου, παρά εντός». Κοντολογίς, από τις 671.325 ψήφους τον Μάιο του 2012, 7 χρόνια αργότερα οι ΑΝ.ΕΛ. αποδεκατίστηκαν, αφού υποστηρίχθηκαν μόλις από 45.148 πολίτες.
Σε διάστημα έξι εβδομάδων, μεταξύ των εφετινών ευρωεκλογών και των εθνικών, η Χρυσή Αυγή έχασε 100.000 ψήφους και βρέθηκε εκτός Βουλής έπειτα από 7 χρόνια παρουσίας. Συγκεκριμένα, στις ευρωκάλπες της 26ης Μαΐου έλαβε 275.821 ψήφους και 4,88%, εκλέγοντας δύο ευρωβουλευτές (σ.σ.: ο Γ. Λαγός ανεξαρτητοποιήθηκε) και στις εθνικές της 7ης Ιουλίου κατέγραψε ραγδαία πτώση στο 2,93% (165.709 σταυρούς). Όσο θεαματική ήταν η άνοδός της άλλο τόσο αιφνίδια και θεαματική είναι η πτώση της. Το κόμμα του κ. Μιχαλολιάκου κατήλθε για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές του 1994 με υποψήφιο τον ίδιο. Κατετάγη στη 19η θέση με ποσοστό 0,11%, ενώ στις βουλευτικές του 1996 είχε ακόμη μικρότερη αποδοχή, 0,07%. Ομοίως χαμηλά κινήθηκε έως και το 2009, με 0,46% στις ευρωεκλογές και 0,29% στις εθνικές.
Στις πρόωρες εκλογές της 6ης Μαΐου 2012, εν μέσω Μνημονίου, «εκτινάχθηκε» στο 6,97% και στις επαναληπτικές της 18ης Ιουνίου με 425.990 σταυρούς και 6,92% εξελέγη 5ο κόμμα, καταλαμβάνοντας 17 έδρες στη Βουλή. Παρά το γεγονός ότι την τριετία 2012-2015 υπήρξαν δραματικές εξελίξεις και βουλευτές της Χ.Α. όπως και ο Ν. Μιχαλολιάκος προφυλακίστηκαν επί ένα περίπου έτος, εντούτοις τον Ιανουάριο του 2015, στις εθνικές εκλογές, εξασφάλισε 6,28% (388.186 ψήφους) και 17 έδρες. Εννέα μήνες αργότερα «σφράγισε» την 3η θέση στη Βουλή, αυξάνοντας κατά μία, στις 18, τις έδρες της. Μία φορά υπερέβη τις 500.000 ψήφους, στις ευρωεκλογές του 2014 (ποσοστό 9,94% και 536.913 σταυροί), εκλέγοντας 3 ευρωβουλευτές, τους Ελ. Συναδινό, Γ. Επιτήδειο και Λ. Φουντούλη, οι οποίοι ανεξαρτητοποιήθηκαν σταδιακά από το 2018 έως το 2019. Η καταγραφή της περιορισμένης δυναμικής της Χ.Α. είχε ξεκινήσει από την περίοδο της Συμφωνίας των Πρεσπών και κορυφώθηκε με την αποχώρηση των 3 ευρωβουλευτών της.
Κατεξοχήν συγκυριακός φορέας το Ποτάμι, μπορεί να άρχισε και να τελείωσε νωρίτερα σε σχέση με τα άλλα κόμματα διαμαρτυρίας, ωστόσο βουλευτές του πρόλαβαν να ψηφίσουν μνημονιακά νομοσχέδια, Συμφωνία Πρεσπών κι ένα σωρό ακόμη νόμους, που αναδιαμόρφωσαν τον θεσμικό χάρτη της χώρας, προκαλώντας τεράστια κοινωνική ζημιά.
Συστήθηκε τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του 2014, με τον Σταύρο Θεοδωράκη να επικοινωνεί τον πολιτικό του λόγο πάνω σε μια βέσπα και έχοντας ένα σακίδιο στην πλάτη. Δοκιμάστηκε στις ευρωεκλογές, όπου κατέλαβε ποσοστό 6,6%, το οποίο διατήρησε πάνω-κάτω (6,05%) στις εθνικές κάλπες του Ιανουαρίου του 2015. Τότε ο κ. Θεοδωράκης είχε δώσει την εντύπωση ότι θα συγκυβερνούσε με τον Αλ. Τσίπρα, αλλά υπαναχώρησε, διαφωνώντας με τη συμμετοχή του κ. Καμμένου, παρότι εκ των προτέρων -ως έμπειρος δημοσιογράφος- έβλεπε ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛ. πήγαιναν αγκαλιά και πλάι-πλάι. Οι ψηφοφόροι του άρχισαν να αμφιβάλλουν και σε 9 μήνες (επαναληπτικές 2015) τον «έριξαν» στο 4,09%. Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει κι αυτό δεν προέκυπτε μόνο στις μετρήσεις, αλλά και από τις κινήσεις του ίδιου του κ. Θεοδωράκη, που πότε έριχνε «γέφυρες» προς τη Νέα Δημοκρατία και πότε συνεργαζόταν με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο στο μεταξύ άλλαζε ονόματα και σύμβολα, με μόνιμη τάση να ενσωματώσει το Ποτάμι, που έμεινε στην κεντροαριστερή έκφραση χωρίς να ευθυγραμμιστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. Τον Σεπτέμβριο του 2017, μάλιστα, ο κ. Θεοδωράκης είχε βάλει υποψήφιος για αρχηγός στον ετερόμορφο πολυσχηματισμό κομμάτων του ΚΙΝ.ΑΛ., αλλά εξελέγη 4ος, με πρώτη την κ. Γεννηματά. Κάπως έτσι πέρασαν κοντά 5 χρόνια για τον κ. Θεοδωράκη και τους «Ποταμίσιους» στα έδρανα της Βουλής. Στις ευρωεκλογές του 2019 έλαβε μόλις 1,52% και στις εθνικές δεν κατέβηκε καν, ακολουθώντας το παράδειγμα του κ. Καμμένου. Τουλάχιστον πρόλαβε να καταθέσει τη «σφραγίδα».
Πολλές ιδιαιτερότητες έχει και η Ένωση Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη. Συστήθηκε το 1992 από τον κ. Λεβέντη, σε συνεργασία με το «Κέντρο» του Γιώργου Παπανδρέου, ετεροθαλούς αδελφού του Ανδρέα Παπανδρέου («εγώ είμαι της Κυβέλης και ο αδελφός μου της Μινέικο», έλεγε τότε, για να τον ξεχωρίζουν). Ο κ. Λεβέντης περίμενε δεκαετίες μέχρι να μπει στη Βουλή στις 20 Σεπτεμβρίου 2015, εξασφαλίζοντας οριακή είσοδο με ποσοστό 3,43%. Από το 2017 έως τις εκλογές του περασμένου Ιουλίου, οι βουλευτές του «σκόρπισαν» στις γύρω πτέρυγες της Ολομέλειας.
Παρά το ότι η δύναμη της «Ένωσης» έπεσε στο 1,24%, εντούτοις ο κ. Λεβέντης δεν το βάζει κάτω. Δηλώνει ότι θα επανέλθει και φυσικά ότι δεν θα παραιτηθεί από την προεδρία του κόμματος, αφού ουδείς τόλμησε ποτέ να τον αμφισβητήσει.
