«Ο Τούρκος πρόεδρος αυτή τη στιγµή έχει ήδη πολλά ανοιχτά µέτωπα: στον Καύκασο, στη Λιβύη, µε τους Κούρδους, βεντέτα µε το Ισραήλ και πλέον µε τη Δύση. Δεν θέλει µέτωπο και µε την Ελλάδα» εκτιμά η Αθήνα
Τα ξηµερώµατα της 7ης Οκτωβρίου ο κόσµος όλος άλλαξε. Οπως και οι γεωπολιτικές ισορροπίες. Ο πλανήτης µοιάζει να έχει χωριστεί στα δύο. Στα καθ’ ηµάς, ιδιαίτερη σηµασία έχει η αντιδυτική στροφή της Τουρκίας, το διπλωµατικό σκοτσέζικο ντους που φέρει την υπογραφή του Ταγίπ Ερντογάν και η επίπτωση αυτών των εξελίξεων στα Ελληνοτουρκικά.
Οι εκτιμήσεις της Αθήνας για την αντιδυτική στροφή της Τουρκίας
Το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «Απογευµατινής» της Κυριακής είναι αποκαλυπτικό για τις εκτιµήσεις της Αθήνας. Η Ελλάδα στην παρούσα φάση έχει διπλωµατικό αβαντάζ. Ανώτατες διπλωµατικές πηγές επισηµαίνουν ότι η χώρα µας, εκτός από τη στρατηγική της σχέση µε το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, έχει στο πλευρό της και τον αραβικό κόσµο. Η εξήγηση είναι απλή. Από την πρώτη στιγµή η Ελλάδα ξεκαθάρισε ότι είναι άλλο πράγµα η «Χαµάς» κι άλλο οι άµαχοι Παλαιστίνιοι.
Το Σάββατο 7 Οκτωβρίου έγινε η επίθεση της «Χαµάς». Τη ∆ευτέρα 9 Οκτωβρίου πραγµατοποιήθηκε η υπουργική σύνοδος της Ε.Ε. στο Οµάν. Εκεί, λοιπόν, παρέστη ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης. Τόσο στις δηµόσιες τοποθετήσεις του όσο και στις «κλειστές», στο παρασκήνιο, επέµενε στην προστασία των αµάχων. Αλλά και στην ανάγκη να αποσταλεί ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα µέσω της Ράφα. Γεγονός που οι ισχυροί σύµµαχοί µας στον Κόλπο εκτίµησαν δεόντως. Αίγυπτος, Εµιράτα και Σαουδική Αραβία πήραν το µήνυµα και ευχαρίστησαν την Ελλάδα.
Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες της εφηµερίδας µας, οι Ελληνες αξιωµατούχοι έχουν συχνή επικοινωνία και µε την Ιορδανία, µια χώρα-κλειδί, µιας κι εκεί ζουν περίπου 3 εκατοµµύρια Παλαιστίνιοι.
Στον αντίποδα, ο Ταγίπ Ερντογάν τα έχει «σπάσει» εντελώς µε το Ισραήλ, το οποίο απέσυρε την πρέσβειρα και όλους τους διπλωµάτες του από την Τουρκία, αλλά και µε τις ΗΠΑ. Με τη ∆ύση εν γένει. Στην προσπάθειά του να αυτοπαρουσιαστεί ως ο προστάτης των απανταχού µουσουλµάνων, ο Τ. Ερντογάν τράβηξε διαχωριστική γραµµή µε τις δυτικές δυνάµεις, µε τις οποίες επιχειρούσε τον τελευταίο καιρό επαναπροσέγγιση.
Τι χάνει η Αγκυρα
Μόλις πριν από ένα µήνα συναντούσε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαµίν Νετανιάχου, στη Νέα Υόρκη και ανακοίνωνε µονοµερώς συνεργασία Τουρκίας – Ισραήλ στον τοµέα της ενέργειας. Αυτός ο αγωγός, που ονειρευόταν να µεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Τουρκία -παρακάµπτοντας την Κύπρο- και ύστερα να διοχετεύεται στην Ευρώπη, «παγώνει» επ’ αόριστον.
Ειδικά αν ο Τ. Ερντογάν αποφασίσει να στείλει τουρκικά στρατεύµατα στην Παλαιστίνη, όπως αφήνει να διαρρεύσει ο ακροδεξιός του εταίρος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από λίγες ηµέρες η τουρκική «Cumhuriyet» έκανε λόγο για «µοντέλο Κύπρου στην Παλαιστίνη, µε δύο κράτη και την Τουρκία εγγυήτρια δύναµη». Η αντιδυτική στροφή του Ερντογάν κλονίζει τη σχέση του µε τις ΗΠΑ. Η φιλοδοξία του Τούρκου προέδρου για απόκτηση νέων F-16 και εκσυγχρονισµό των παλαιότερων πάει περίπατο. Τουλάχιστον για την ώρα.
Ο Τ. Ερντογάν δεν ήθελε, όµως, µόνο µαχητικά από τους Αµερικανούς. Αποσκοπούσε και σε χρηµατική υποστήριξη. Ονειρο που επίσης µπαίνει στον πάγο. Πάντως, τα διπλωµατικά αντανακλαστικά του Τούρκου προέδρου τον έκαναν να παίξει το χαρτί της Σουηδίας. Προκειµένου, δηλαδή, να «ισοφαρίσει» τη στήριξη που παρέχει στη «Χαµάς» και τις ρητορικές επιθέσεις σε βάρος Ισραήλ και ΗΠΑ, υπέγραψε το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και το έστειλε προς κύρωση στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Μένει τώρα να ορίσει το προεδρείο τη συνεδρίαση και να ψηφίσουν οι «ανεξάρτητοι» βουλευτές. Εγινε, όµως, το πρώτο βήµα και δεν έγινε τυχαία τώρα.
Τη δεδοµένη χρονική στιγµή δεν υπάρχει το ανάχωµα Μενέντεζ κι έτσι ο Τ. Ερντογάν θεωρεί ότι µπορεί να κάνει τους Αµερικανούς να ξεχάσουν τη στάση του στο Μεσανατολικό και τη συνεργασία του µε τη Ρωσία και εντέλει να του δώσουν τα F-16. Οι ΗΠΑ πράγµατι χαιρέτισαν την κίνησή του για τη Σουηδία, µε τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτµεντ, Μάθιου Μίλερ, να εκφράζει την ελπίδα να εγκριθεί «το συντοµότερο δυνατό». Ωστόσο, η πρόσφατη ντρίµπλα του Τ. Ερντογάν δύσκολα θα αντιστρέψει το βαρύ κλίµα σε βάρος του. Το τελευταίο διάστηµα, οι Αµερικανοί νοµοθέτες δεν φαίνεται να είναι θετικά διακείµενοι.
Περί προκλήσεων
Στο πλαίσιο αυτού του ευµετάβλητου περιβάλλοντος, µε τον Τ. Ερντογάν να µην είναι δεµένος στο άρµα της ∆ύσης, προκύπτει το εξής ερώτηµα: Μήπως επιστρέψει η ένταση στα Ελληνοτουρκικά; Μήπως ο Τούρκος πρόεδρος θεωρήσει ότι δεν έχει πολλά να χάσει και ως εκ τούτου θελήσει να προκαλέσει ξανά τη χώρα µας; Σύµφωνα µε ανώτατες διπλωµατικές πηγές, η εκτίµηση της Αθήνας είναι ότι αυτό δεν πρόκειται να συµβεί, διότι ο Τούρκος πρόεδρος αυτή τη στιγµή έχει ήδη πολλά ανοιχτά µέτωπα: στον Καύκασο, στη Λιβύη, µε τους Κούρδους, βεντέτα µε το Ισραήλ και πλέον µε τη ∆ύση. ∆εν θέλει µέτωπο και µε την Ελλάδα.
Η αλήθεια είναι ότι κατά καιρούς «χρειάζεται» µέτωπα, κυρίως για το µουσουλµανικό εσωτερικό ακροατήριό του. Οµως τώρα είναι καλυµµένος. Το crash test θα γίνει στο Ανώτατο Συµβούλιο του ∆εκεµβρίου, στη Θεσσαλονίκη. Σύµφωνα µε αποκλειστικές πληροφορίες, εκεί θα ολοκληρωθεί η συζήτηση για τη λεγόµενη «θετική ατζέντα» και τη συνεργασία µας επί των θεµάτων πολιτικής προστασίας. Οµως οι δύο πλευρές θα κανονίσουν και κάτι ακόµα: θα ορίσουν την επόµενη ελληνοτουρκική συνάντηση, κατά τη διάρκεια της οποίας θα συζητηθεί το θέµα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.
