Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι μια από τις θεομητορικές εορτές της Χριστιανοσύνης, σε ανάμνηση της χαρμόσυνης αναγγελίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ προς την Παρθένο Μαρία ότι πρόκειται να γεννήσει τον Υιό του Θεού. Τιμάται από την Εκκλησία στις 25 Μαρτίου, και στον ελληνικό χώρο συμπίπτει με τον εορτασμό της Εθνικής Παλιγγενεσίας.
Το γεγονός του Ευαγγελισμού
Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Λουκά (α’ 26-38), ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου συνέβη έξι μήνες μετά τη θαυμαστή σύλληψη του Ιωάννη του Προδρόμου από την Ελισάβετ, τη γυναίκα του Ζαχαρία, όταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ στάλθηκε από τον Θεό προς την Παρθένο Μαριάμ (Μαρία) για να της ανακοινώσει ότι θα φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού. Εκείνη την περίοδο, η Μαρία ζούσε στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας και ήταν μνηστευμένη με τον ξυλουργό Ιωσήφ. Ο Γαβριήλ εμφανίσθηκε ξαφνικά μπροστά στη Μαρία και της απηύθυνε τον χαιρετισμό: «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο κύριος μετά σου». Η νεαρή γυναίκα ήταν λογικό να πανικοβληθεί, αλλά ο αρχάγγελος την καθησύχασε: «Μη φοβού Μαριάμ, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ. Και ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν».
Μόλις συνήλθε από την ταραχή, η Μαρία γεμάτη απορία ρώτησε τον αρχάγγελο πώς θα συλλάβει, αφού δεν γνωρίζει τον άνδρα. Ο Γαβριήλ της αποκρίθηκε ότι το Άγιο Πνεύμα θα την καλύψει σαν σύννεφο και θα ενεργήσει αφανώς και μυστηριωδώς τη σύλληψη του Υιού του Θεού. Και για να γίνει πιο πιστευτός επικαλέστηκε τη θαυμαστή σύλληψη του Ιωάννου του Προδρόμου από την Ελισάβετ. Η Μαρία πείστηκε από τα λόγια του Γαβριήλ («Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου») και ο αρχάγγελος Γαβριήλ «απήλθε».
Η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου καθιερώθηκε γύρω στον 4ο αιώνα και μετά τον ορισμό της εορτής των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου. Ως είναι ευνόητο, μεταξύ των δύο αυτών εορτών υπάρχει στενή σχέση και έπρεπε ο εορτασμός του Ευαγγελισμού να τοποθετηθεί 9 μήνες πριν από τη Γέννηση του Χριστού, δηλαδή στις 25 Μαρτίου.
Το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αναφέρεται και στο Κοράνιο, το ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων (19:16-22), μία ακόμη απόδειξη της βαθιάς επιρροής του Μωάμεθ από τη χριστιανική διδασκαλία.
Ο όρος «Ευαγγελισμός» της Θεοτόκου
«Με τον όρο “Ευαγγελισμός” αναφερόμαστε στη χαρμόσυνη είδηση για την ανθρωπότητα, την είδηση της Σάρκωσης του Θεανθρώπου, του Ιησού Χριστού, που δόθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ προς την Μαριάμ.
Αρχικά η λέξη “ευαγγελισμός” αποτελείται από δύο επιμέρους λέξεις, το “ευ” και την “αγγελία”, και δηλώνει την καλή είδηση, την χαρούμενη αναγγελία. Πρόκειται για τη χαρμόσυνη είδηση που δόθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία για τη σωτηρία του ανθρώπου.
«Σήμερον της σωτηρίας ημών το Κεφάλαιον”: ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου σχετίζεται με το σωτηριώδες γεγονός της αναγγελίας της σαρκώσεως του Κυρίου, καθώς η σύλληψη του Λόγου του Θεού αποτελεί την αφετηρία της σωτηρίας και της λύτρωσης όλου του ανθρώπινου γένους. “Και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις”: τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού την εξαγγέλλουν οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, όπως ενδεικτικά ο Ησαΐας, ο Ζαχαρίας, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Και πράγματι, αποτελεί μυστήριο για τον ανθρώπινο πεπερασμένο νου το πώς ο απερινόητος Θεός γίνεται άνθρωπος».
«”Ο Υιός του Θεού, Υιός της Παρθένου γίνεται”: ο Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται Υιός της Παρθένου, ο Θεός γίνεται άνθρωπος, ενώνονται οι δύο φύσεις, η θεία και η ανθρώπινη, σε ένα πρόσωπο, το πρόσωπο του Ιησού-Σωτήρος, που με τη σάρκωσή του θεραπεύει την ανθρώπινη φύση.
“Και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται”: ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ευαγγελίζεται τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος προς την Παρθένο Μαρία, αλλά αναγγέλλει τη χάρη και τη χαρά της σωτηρίας και της θεραπείας σε κάθε άνθρωπο. “Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκῳ βοήσωμεν”: έτσι, οι άνθρωποι, όπως ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ας βοήσωμεν “Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου”. Χαίρε εσύ που έχεις τη χάρη και την ευλογία του Θεού να συλλάβεις στην παναγία γαστέρα σου τον Θεό Λόγο, που κομίζει την είδηση της μετά εννεάμηνο Γεννήσεώς Του».
Η χαρμόσυνη αναγγελία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
Η Γέννηση του Ιησού Χριστού ελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά της δουλείας του κακού και του θανάτου, θεραπεύει την ανθρώπινη φύση από την ασθένεια και προαναγγέλλει τη νίκη επί της φθοράς.
Είναι μέγιστο ψυχικό όφελος βιώσουμε τη χαρμόσυνη αναγγελία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη συνάφειά της με την επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας, ως μια νέα αφετηρία Νίκης και Θεραπείας της ανθρώπινης ασθένειας διά της Χάριτος του Κυρίου μας.
Βαγγέλης Αποστολίδης
Θεολόγος – Οικονομολόγος- Καθηγητής Μ.Ε.
