Δύσκολο να υπάρξει ένα τετ-α-τετ Μητσοτάκη-Ερντογάν – Μήνυμα ΗΠΑ στην Άγκυρα για αποκλιμάκωση
Μέσα στο Σαββατοκύριακο, ο Ταγίπ Ερντογάν έλυσε μια απορία που υπήρχε το προηγούμενο διάστημα: μιλώντας σε στελέχη του κόμματος του το Σάββατο προανήγγειλε ότι θα βρεθεί στην Πράγα την ερχόμενη Πέμπτη για τη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, ανταποκρινόμενος μαζί με τους ηγέτες άλλων 15 χωρών του γεωγραφικού χώρου της Ευρώπης στην πρωτοβουλία που είχε ξεκινήσει ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν.
Θα ήταν μάλλον περίεργο για τον Τούρκο πρόεδρο να μην ανταποκριθεί σε ένα κάλεσμα προς όλους τους ηγέτες της Ευρώπης, όσο και αν ο ίδιος ενεργεί πολλές φορές με αντισυμβατικό τρόπο. Προσερχόμενος, όμως, στην Πράγα ο κ. Ερντογάν θα βρεθεί στον ίδιο χώρο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη. Δεν θα είναι, βεβαίως, η πρώτη φορά: πριν από τρεις μήνες, στο τέλος Ιουνίου, Ερντογάν-Μητσοτάκης είχαν συνυπάρξει στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη χωρίς να συναντηθούν, συνειδητά ή τυχαία, ενώ ο κ. Ερντογάν είχε μια συνομιλία με τον κ. Αναστασιάδη, ο οποίος είχε προσκληθεί στο δείπνο των ηγετών που είχε λάβει χώρα στο μουσείο Πράδο.
Τρεις μήνες μετά, οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας παραμένουν στο ίδιο οριακό σημείο. Ο κ. Ερντογάν εκστομίζει μέρα-παρά μέρα απειλές και ύβρεις εναντίον της Ελλάδας, ενώ, όταν δεν το κάνει αυτός, τη σκυτάλη παίρνουν οι υπουργοί του. Πλέον, τα «σκάγια» παίρνουν ευθέως και τις ΗΠΑ, καθώς οι γείτονες βλέπουν αλλαγή ισορροπιών στη στάση της Ουάσιγκτον. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι οι σχέσεις βρίσκονται επί ξυρού ακμής, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει ένα τετ-α-τετ Μητσοτάκη-Ερντογάν. Ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι δίαυλοι στο ανώτατο επίπεδο παραμένουν ανενεργοί, ενώ και η ελληνική πλευρά δεν είναι… επισπεύδουσα για μια τέτοια συνάντηση, αν και ο κ. Μητσοτάκης μονίμως τονίζει την ετοιμότητα της χώρας μας για διάλογο και διπλωματία. Το ζήτημα, όμως, είναι σε τι θα οδηγήσει ένα τετ-α-τετ και αυτή η σκέψη, σε αυτή τη φάση, δεν είναι αισιόδοξη.
Το πρόγραμμα της Πράγας, βεβαίως, ευνοεί τις διμερείς συναντήσεις, καθώς η τσεχική Προεδρία έχει προβλέψει μια Ολομέλεια και ένα δίωρο περίπου για συναντήσεις των ηγετών, πριν το επίσημο δείπνο. Ως τώρα, ούτε από τουρκικής μεριάς υπάρχει κάποια διαρροή για επαφή, πέραν της προαναγγελίας Ερντογάν για συνάντηση με τον πρόεδρο της Αρμενίας Πασινιάν. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν, πάντως, ότι η ελληνική πλευρά είναι σε απόλυτη ετοιμότητα και εφόσον ο κ. Ερντογάν επιλέξει να εμφανιστεί προκλητικός σε οιοδήποτε επίπεδο, τότε θα λάβει τη δέουσα απάντηση και όχι μόνο από Ελλάδα και Κύπρο.
«Ο Τούρκος Πρόεδρος κυνηγά ένα μεγαλεπήβολο οθωμανικό όραμα – θέλει να είναι περιφερειακός παίκτης και περιμένει από όλους να αποδεχθούν τη μεγαλοσύνη της Τουρκίας, κάτι που απλά δεν πρόκειται να γίνει, αν έχει ως αποτέλεσμα την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Sunday Times, δίνοντας το στίγμα του ενόψει και των επικείμενων επαφών.
Διαφορετική γλώσσα Καλίν-Σάλιβαν
Σε μια περίοδο έντασης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, πάντως, ενδιαφέρον είχε η χθεσινή συνάντηση του συμβούλου του κ. Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν στην Τουρκία. Η διαφορά τόνου, πάντως, ήταν αποκαλυπτική στις ανακοινώσεις που εξέδωσαν οι δύο πλευρές μετά το τετ-α-τετ.
Για παράδειγμ στη δήλωση του ο κ. Καλίν εμφανιζίεται παραπονούμενος για το μπλόκο στην αγορά των F-16, συνεχίζοντας παράλληλα την τακτική των φραστικών προκλήσεων σε βάρος της Ελλάδας, κάνοντας λόγο για «επιθετικές και παράνομες ενέργειες εκ μέρους της Ελλάδας». Ο κ. Καλίν, δε, ζήτησε εκ νέου την αγορά νέων αμερικανικών μαχητικών αλλά και τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών που έχει ήδη στην κατοχή της η τουρκική πολεμική αεροπορία.
Στην ανακοίνωση του κ. Σάλιβαν, πάντως, υπάρχει μια σαφής αιχμή για τις πρακτικές της Τουρκίας, καθώς υπογραμμίζεται η σημασία, όχι μόνο του διαλόγου, αλλά και της «διπλωματίας» για την επίλυση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Με άλλα λόγια, ο Λευκός Οίκος στέλνει μήνυμα στην Άγκυρα να μην καταφεύγει σε επιλογές κλιμάκωσης στο πεδίο. Παράλληλα, ο κ. Σάλιβαν στη δική του ανακοίνωση δεν κάνει καμία αναφορά στο θέμα των F-16, αν και ο κ. Μπάιντεν είχε εμφανιστεί θετικός στη συζήτηση με τον κ. Ερντογάν τον Ιούνιο στο ΝΑΤΟ, μιας και το θέμα είναι de facto στα χέρια του Κογκρέσου.
