Κορωνοϊός: Στα μέσα Νοεμβρίου το νέο κύμα στην Ελλάδα, λένε οι επιστήμονες

Ένα ακόμη κύμα κορωνοϊού αρχίζει να υψώνεται στη χώρα μας, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι η δυναμική του και η επίπτωσή του θα φανεί το δεύτερο 15νθήμερο του Νοεμβρίου.

Παρά τη διαθεσιμότητα νέων εμβολίων και την ανοιχτή πρόσβαση των ευάλωτων και των ηλικιωμένων στα εμβολιαστικά κέντρα, μόλις 1 στους 4 πολίτες ηλικίας άνω των 60 χρόνων έχει θωρακιστεί με τις απαραίτητες αναμνηστικές δόσεις ώστε να αντιμετωπίσει καλύτερα το νέο, χειμερινό κύμα αλλά και πιθανότατα διπλό, καθώς εκτός από τον κορωνοιό και θα υψώνεται και η γρίπη.

Η χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού προβληματίζει και ανησυχεί τις αρμόδιες επιστημονικές και υγειονομικές αρχές, κάτι που αποτυπώνεται στη σημερινή, απογευματινή όπως παλαιότερα, ενημέρωση για τον κορωνοιό και το πρόγραμμα εμβολιασμών, στο υπουργείο Υγείας.

Στον πυρήνα του νέου επιδημικού κύματος αυτή τη φορά δεν βρίσκεται μία μόνο παραλλαγή ή κάποια υποπαραλλαγή του κορωνοιού αλλά ένα “ποτ πουρί” στελεχών, δηλαδή πολλά και διαφορετικά στελέχη του ιού ταυτόχρονα. Την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ότι εντοπίστηκαν και στην Ελλάδα οι υποπαραλλαγές BQ.1 και ΒQ.1.1 του κυρίαρχου ως τώρα στελέχους ΒΑ.5 της μετάλλαξης Omicron, οι οποίες μαζί με την XBB θεωρούνται από τις πιο απειλητικές. Το ECDC, μάλιστα, εκτιμά ότι στις BQ.1 και ΒQ.1.1 θα οφείλεται το 50% των κρουσμάτων τον Δεκέμβριο.

Οι επιστήμονες μελετούν με προσοχή τα δεδομένα, συλλέγοντας στοιχεία για τη μεταδοτικότητά τους, τη διαφυγή τους από την ανοσία του εμβολίου ή της λοίμωξης, τη νοσηρότητα που προκαλούν, και εξετάζουν τα πιθανά σενάρια του νέου επιδημικού κύματος. Υπογραμμίζουν, όμως, πως δομικό στοιχείο σε όλα τα σενάρια για τη μείωση της όποιας επίπτωσης είναι ο εμβολιασμός για τη λοίμωξη Covid. Τα άτομα ηλικίας άνω των 60 χρόνων και τα ευάλωτα λόγω υγείας άτομα επιβάλλεται να θωρακιστούν έναντι της σοβαρής νόσου, καθώς αποτελούν εύκολους στόχους του κορωνοιού. Η αύξηση, ήπια προς το παρόν, στις νοσηλείες σε κλινικές covid αφορά κυρίως αυτά τα άτομα. Οι νοσηλευόμενοι σε απλές κλίνες έχουν ξεπεράσει τους 1.300 και σε ΜΕΘ covid τους 300, καταγράφοντας σημαντική αύξηση περίπου 55% μέσα σε έναν μήνα, παρότι η καλοκαιρία είναι μέχρι τώρα σύμμαχος για τον περιορισμό της επιδημίας.

Το χαμηλό τείχος ανοσίας των ηλικιωμένων προκαλεί προβληματισμό στους ειδικούς

“Τις επόμενες δύο εβδομάδες θα φανεί καθαρά η ταχύτητα της κυκλοφορίας των υποπαραλλαγών BQ.1 και ΒQ.1.1 και το εύρος της διασποράς τους. Μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί συνολικά 15 κρούσματα σε Αττική και Κρήτη, αλλά τα δεδομένα θα αλλάξουν αν διπλασιαστούν ή τριπλασιαστούν και παράλληλα εμφανιστούν σε άλλες περιοχές. Στα προηγούμενα κύματα η μεταστροφή από Omicron σε BA.2 της Omicron και μετά σε ΒΑ.4 και ΒΑ.5 έγινε σε 10 ημέρες. Αυτη τη φορά φαίνεται πως η εξέλιξη και στην Ελλάδα είναι γρήγορη, αποτυπώθηκε στον γονιδιωματικό έλεγχο ταυτόχρονα με την ανακοίνωση του ECDC” αναφέρει ο καθηγητής Κλινικής Ιολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου της Ιατρικής Σχολής Κρήτης, Γιώργος Σουρβίνος.

“Βρισκόμαστε λίγο πριν από την έναρξη κύματος κορωνοιού και, όπως όλα δείχνουν, γρίπης. Γνωρίζουμε πλέον πως μια μεμονωμένη υποπαραλλαγή ή ένας συνδυασμός αυτών έχει τη δυναμική να προκαλέσει ένα νέο επιδημικό κύμα. Αλλά παραμένει άγνωστο προς το παρόν πόσο δύσκολο ή εύκολο θα είναι να αντιμετωπιστεί” λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Δημήτρης Παρασκευής. Παρά το πλεονέκτημα που έχουν πολλές από τις υποπαραλλαγές (περίπου το 75% των υποπαραλλαγών του κορωνοϊού είναι “απόγονοι” του στελέχους BA.5 της μετάλλαξης Omicron) να διαφεύγουν της ανοσίας, ο καθηγητής θεωρεί πως υπάρχουν δύο θετικά στοιχεία σε ό,τι αφορά την επικείμενη αναμέτρησή μας με τον κορωνοιό: “πρώτον, δεν είμαστε πλέον ανοχύρωτοι, έχουμε ανοσία και λόγω του εμβολιασμού και λόγω της νόσησης. Δεύτερον, επειδή ήταν πολύ μεγάλη η διασπορά της υποπαραλλαγής ΒΑ.5 τους θερινούς μήνες, ενδεχομένως μια έξαρση, που μπορεί να πυροδοτήσουν τα στελέχη της, BQ.1 ή ΒQ.1.1, να έχει πιο ήπια χαρακτηριστικά”.

Ακόμη και σε αυτό το σενάριο, όμως, ο κίνδυνος που διατρέχουν οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι πολύ μεγάλος. “Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα “ποτ πουρί” στελεχών, δεν ξέρουμε αν και ποιο θα κυριαρχήσει. Δηλώνουν πάντως την κινητικότητα του ιού που προσπαθεί να ξεφύγει από το τείχος ανοσίας. Υπάρχει πάντα το λιγότερο αισιόδοξο σενάριο να εξαπλωθεί ένα στέλεχος που θα συγκεντρώνει πιο δραστικά χαρακτηριστικά, που να μας φέρει αντιμέτωπους με το σκληρό πρόσωπο του ιού” λέει ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής Κρήτης, Νίκος Τζανάκης.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, “στο κύμα που θα δούμε μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου θα καταγραφούν πολλές επαναμολύνσεις, καθώς οι νέες υποπαραλλαγές διαφεύγουν μερικώς της ανοσίας των εμβολίων και των αντισωμάτων από προηγούμενη λοίμωξη. Η επίπτωση τους θα είναι διαφορετική. Μπορεί για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού να αποτελεί η λοίμωξη covid μια ενδημική νόσο, ανάλογη με απλή ίωση, ωστόσο οι μολύνσεις ή επαναμολύνσεις σε ηλικιωμένους έχουν σοβαρή ή και θανατηφόρα έκβαση. Ήδη οι θάνατοι σχεδόν διπλασιάστηκαν μέσα σε έναν μήνα, καταγράφονταν 11 θάνατοι ημερησίως τέλος Σεπτεμβρίου και τώρα έφθασαν τους 20″.

Υπό αυτά τα δεδομένα, το χαμηλό τείχος ανοσίας των ηλικιωμένων μόνο προβληματισμό και αγωνία δημιουργεί. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της περασμένης εβδομάδας, έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 806.110 εμβολιασμοί δεύτερης και τρίτης αναμνηστικής δόσης Από αυτούς οι 690.124 αφορούσαν άτομα άνω των 60 ετών, περίπου το 22,5% αυτής της ηλικιακής ομάδας – μιας ομάδας που πληρώνει το υψηλότερο τίμημα σε θανάτους λόγω covid. Η ανταπόκριση δε στην αναμνηστική δόση με τα επικαιροποιημένα εμβόλια είναι εντυπωσιακά χαμηλή. Έχουν εμβολιαστεί 58.860 άτομα με το εμβόλιο της Pfizer που περιλαμβάνει και την υποπαραλλαγή ΒΑ.1 και άλλα 193.223 με το επικαιροποιημένο εμβόλιο Pfizer BA.4 και ΒΑ.5. Επίσης, έχουν προγραμματιστεί περίπου 70.000 ραντεβού, αριθμός που κατά τους ειδικούς, υποδηλώνει λανθασμένο εφησυχασμό, χαμηλά αντανακλαστικά λόγω της ύφεσης της πανδημίας αλλα και κόπωση του πληθυσμού από την παρατεταμένη κανονικότητα της εγρήγορσης.

Ενόψει της “καταιγίδας” των νέων υποπαραλλαγών, πάντως, οι ειδικοί θεωρούν πως τα διαθέσιμα εμβόλια πιθανόν να είναι αποτελεσματικά, δεδομένου ότι οι υποπαραλλαγές πηγάζουν από τα στελέχη BA.4 και BA.5 που περιλαμβάνονται σε αυτά.