Συμφωνία οριοθέτησης με βάση τις ευθείες γραμμές – Επιβεβαιώνεται η διεθνής σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας ότι τα νησιά έχουν πλήρη δικαιώματα και επήρεια σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ – Δείτε τον χάρτη της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου – Πώς αντέδρασε η Τουρκία
Την ώρα που η οικονομία της Τουρκίας βυθίζεται σε βαθιά κρίση και η τουρκική λίρα καταρρέει, η Ελλάδα οικοδομεί μια νέα πραγματικότητα βασιζόμενη στο Διεθνές Δίκαιο διασφαλίζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα. Με μια αιφνιδιαστική, σχεδόν αστραπιαία κίνηση, ο υπουργός των Εξωτερικών Νίκος Δένδιας που μετέβη την Πέμπτη στο Κάιρο υπέγραψε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Sameh Shoukry συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Ήταν μια προοπτική που έμοιαζε δυσοίωνη ακόμη και σε μέλη της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεδομένου ότι η Αίγυπτος, έπειτα από 15 χρόνια συζητήσεων για την οριοθέτηση ΑΟΖ έμοιαζε να θέλει να αποφύγει την εμπλοκή της στο δυσεπίλυτο πρόβλημα του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών. Ήταν άλλωστε γνωστό σε όλους ότι παρά τις κακές σχέσεις του Τούρκου προέδρου Ερντογάν με τον Αιγύπτιο ομόλογό του αλ Σίσι, η Άγκυρα προσέφερε στο Κάιρο μια θαλάσσια ζώνη 25-30% μεγαλύτερη απ’ αυτήν που εξασφάλισε η αιγυπτιακή πλευρά έπειτα από τη συμφωνία με την Αθήνα.
«Υπογράψαμε με την φίλη Αίγυπτο συμφωνία Οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών μας. Χρειάστηκαν 15 χρόνια διαπραγματεύσεων για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο, με την οποία αναγνωρίζονται όλα τα δικαιώματα των νησιών μας στις Θαλάσσιες Ζώνες τους» επισήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και συμπλήρωσε: «Μια συμφωνία καθ’ όλα νόμιμη, που ικανοποιεί απόλυτα και τις δύο χώρες και επαναφέρει τη νομιμότητα στην περιοχή. Νομιμότητα που επιχειρήθηκε να διασαλευθεί από το παράνομο και ανυπόστατο Τουρκολιβυκό μνημόνιο».
Η αντίδραση της Άγκυρας
«H αποκαλούμενη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου δεν υπάρχει. Είναι άκυρη» αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας όπου διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι η περιοχή οριοθέτησης ανήκει σε τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Επιπλέον, στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι η Αίγυπτος που το 2003 δήθεν παρέδωσε μια περιοχή 11.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην Κύπρο, με την συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα έχει και πάλι «απώλειες» που κατά το σκεπτικό της Άγκυρας ζημιώνουν τους πολίτες της Αιγύπτου. Η συμφωνία επιχειρεί να σφετεριστεί δικαιώματα της Λιβύης, προστίθεται στην τουρκική ανακοίνωση.
Η ενόχληση της τουρκικής πλευράς για την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την ΑΟΖ έγινε εμφανής και από το γεγονός ότι η Άγκυρα φαίνεται να υπαναχωρεί από την προκαταρκτική συζήτηση για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Αν και επισήμως δεν είχε συμφωνηθεί ημερομηνία για να ξαναρχίσουν οι διερευνητικές επαφές Ελλάδας-Τουρκίας που είχαν σταματήσει το 2016, υπάρχει έντονη φημολογία ότι η Άγκυρα προσανατολίζεται να ματαιώσει τις συζητήσεις που προγραμματίζονταν σε ανώτατο διπλωματικό επίπεδο έπειτα από την πρόσφατη Navtex για σεισμικές έρευνες του πλοίου Oruc Reis σε ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελλόριζου και την έντονη παρέμβαση μεγάλων ξέων δυνάμεων όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ για αποκλιμάκωση και έναρξη ελληνοτουρκικού διαλόγου.
Σε μια πρώτη αντίδραση «στο πεδίο και στο τραπέζι» όπως ανέφερε η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών η Άγκυρα εξέδωσε αγγελία προς τους ναυτιλλομένους για ναυτικά γυμνάσια με πραγματικά πυρά το διήμερο 10-11 Αυγούστου σε διεθνή ύδατα στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου.
Τι αλλάζει με την συμφωνία με την Αίγυπτο για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ
«Είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο φιλικών χωρών» τόνισε ο Νίκος Δένδιας από το Κάιρο, λίγο μετά την υπογραφή της οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
«Είναι το απολύτως αντίθετο του παράνομου, άκυρου και νομικά ανυπόστατου μνημονίου κατανόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Τρίπολης» επισήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και συμπλήρωσε: «Μετά την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας μας, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης έχει καταλήξει εκεί που ανήκε από την πρώτη στιγμή: στον κάλαθο των αχρήστων».
«Η συμφωνία επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ» δήλωσε εμφατικά ο Νίκος Δένδιας.
Η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου είναι μερική, αφορά δηλαδή μόνο το νότιο κομμάτι της θαλάσσιας συνορεύουσας ζώνης των δύο χωρών και όχι την ανατολική περιοχή η οποία περιλαμβάνει και το Καστελλόριζο. «Ποτέ δεν ετέθη θέμα να πάμε πέρα από τον 28ο μεσημβρινό» είπε στο protothema.gr κυβερνητικό στέλεχος απαντώντας στο ερώτημα ποιο είναι το όριο της συμφωνίας της Αθήνας με το Κάιρο.
Η συμφωνία για ΑΟΖ με την Αίγυπτο ακυρώνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών και συνεργάτες του Νίκου Δένδια επιχειρηματολογούν ότι η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο ακυρώνει στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο που είχε υπογράψει στα τέλη του 2019 ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Φαγιέζ αλ Σαράζ, πρωθυπουργό της κυβέρνησης της Τρίπολης.
Τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ
Διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.
«Είναι απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο της θάλασσας όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία. Επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια θέση μας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.Κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες» σημειώνουν υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών.
Σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, βασικά κριτήρια αποτέλεσαν οι πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας και κυρίως το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.
Το μήνυμα που η Αθήνα στέλνει προς πάσα κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών σημειώνουν ότι η ελληνική πλευρά διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το δίκαιο της θάλασσας και τονίζουν ότι «η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο 25-30% μεγαλύτερη ΑΟΖ».
Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν: «Από κάθε άποψη είναι μία μεγάλη εθνική επιτυχία που έρχεται μετά την συμφωνία με την Ιταλία και κλείνει μία περίοδο αδράνειας και δισταγμών στην εξωτερική πολιτική» προσθέτοντας ότι «η χώρα μας αυξάνει σημαντικά το κυριαρχικό της αποτύπωμα και κατοχυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της» και επιχειρηματολογούσαν ότι πλέον η Ελλάδα δημιουργεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου ένα κεκτημένο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν.
Από το υπουργείο Εξωτερικών υπογραμμίζουν επίσης ότι η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την οριοθέτηση ΑΟΖ «ενταφιάζει» το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο για τις θαλάσσιες ζώνες.
«Πλέον, πέραν της έμπρακτης επιβεβαίωσης της ακυρότητας του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, κατοχυρώνουμε τα νόμιμα δικαιώματά μας, σε συμφωνία με μια γειτονική χώρα. Ενισχύεται ακόμη περισσότερο η διπλωματική μας θέση, αναδεικνύοντας με απόλυτη σαφήνεια ότι οι τουρκικές αξιώσεις είναι απολύτως παράνομες και ανεδαφικές» σημειώνουν οι ίδιες διπλωματικές πηγές και καταλήγουν: «Η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος). Η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει την συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο η οριοθετηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας».
Απο το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρουν επίσης ότι με την ιστορική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου για ΑΟΖ:
Επιβεβαιώθηκε ότι η τήρηση του δικαίου της θάλασσας αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των χωρών στην περιοχή
Αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η παράνομη απόπειρα της Τουρκίας να οριοθετήσει ΑΟΖ απευθείας με την Αίγυπτο παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες
Η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών.
