Εάν επιβεβαιωθούν από την κοινοπραξία ExxonMobil – Helleniq Energy, θα πρόκειται για το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, 30 τρισ. ποδιών, ικανό να αποφέρει στην Ελλάδα έσοδα €10 δισ. ετησίως για έναν αιώνα
Η κοινοπραξία ζήτησε και έλαβε παράταση για την επεξεργασία των τρισδιάστατων δεδομένων, οπότε τα νεότερα για το πότε θα πάρει μπρος το γεωτρύπανο στην περιοχή θα υπάρχουν τον ερχόμενο Απρίλιο.
Από την περασμένη Πέμπτη τρέχει και τυπικά η εξάμηνη παράταση που ζήτησε η κοινοπραξία, η οποία πέρασε και στη δεύτερη φάση των ερευνών για το άλλο οικόπεδο «Νοτιοδυτικά της Κρήτης».
Σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», από τις έρευνες και στα δύο μπλοκ η κοινοπραξία διαθέτει ισχυρά στοιχεία για συνολικά τρία κοιτάσματα φυσικού αερίου. Οπως επισημαίνουν οι δύο πηγές, πρόκειται για δύο κοιτάσματα φυσικού αερίου στο μπλοκ «Νοτιοδυτικά της Κρήτης» και ένα πετρελαίου στο «Δυτικά της Κρήτης».
Ακόμα και για τους κατέχοντες την υπερυψηλή τεχνολογία επιστήμονες της κοινοπραξίας, το τι περιέχουν αυτά τα κοιτάσματα αποτελεί μυστήριο που θα λυθεί μόνο όταν μπει το γεωτρύπανο. Προς ώρας, τα δεδομένα που έχουν προσκτηθεί δείχνουν ότι στην περιοχή υπάρχει ένα κοίτασμα φυσικού αερίου-μαμούθ της τάξης των 30 τρισεκατομμυρίων ποδιών και ένα μικρότερο, 3,5 τρισεκατομμυρίων ποδιών.
Αν επιβεβαιωθεί αυτό, το πρώτο κοίτασμα θα είναι το μεγαλύτερο της Μεσογείου, ξεπερνώντας το σημερινό μεγαλύτερο, το «Ζορ», στην Αίγυπτο, και τα ισραηλινά «Λεβιάθαν» και «Ταμάρ», που έχουν μέγεθος 29 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών. Τέτοιου μεγέθους κοιτάσματα έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τις ετήσιες ανάγκες όλης της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά και να αποφέρουν στο Ελληνικό Δημόσιο έσοδα ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ ετησίως για έναν αιώνα!
Στην περίπτωση των κοιτασμάτων αυτών, ωστόσο, τα βάθη είναι αρκετά μεγάλα, με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο για 3.000-4.500 μέτρα, γεγονός που θεωρείται φυσιολογικό, καθώς τα μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου βρίσκονται συνήθως και σε μεγάλα βάθη.
Πότε μπαίνουν τα τρυπάνια
Αν, όμως, επιβεβαιωθούν αυτά τα κοιτάσματα ως εκμεταλλεύσιμα, ή έστω ένα από αυτά, τι θα γίνει στη συνέχεια; Εφόσον λοιπόν βρέθηκαν ενδιαφέροντες στόχοι, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι η Exxon επιτάχυνε τη διαδικασία, θα πάρουν μπρος τα τρυπάνια.
Η Exxon έχει επιστρατεύσει τον πλέον υπερσύγχρονο εξοπλισμό που υπάρχει στον πλανήτη για να τον χρησιμοποιήσει στα οικόπεδα που (συν)ενοικιάζει με τη Helleniq Energy, ώστε να περιορίσει τις αστοχίες σε δοκιμαστικές γεωτρήσεις και να κάνει όσο το δυνατόν λιγότερες (μία έως τρεις). Και αυτό γιατί κάθε δοκιμαστική γεώτρηση κοστίζει περισσότερα από 150 εκατ. ευρώ.
Αυτό, επισημαίνουν καλά ενημερωμένες πηγές στο «ΘΕΜΑ», είναι ενδεικτικό της σημασίας που δίνει στη χώρα μας η ExxonMobil, καθώς είθισται -αν δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία- να μην προχωρά σε δοκιμαστική γεώτρηση και να απορρίπτει το κοίτασμα. Ακόμα, όμως, κι αν υπάρχουν ασφαλείς ενδείξεις, το κοίτασμα απορρίπτεται αν είναι μικρότερο των 30 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών. Αυτά σε κάποιο συμπέρασμα ενδέχεται να μας οδηγούν, όπως και το γεγονός ότι οι Αμερικανοί επιτάχυναν τις δισδιάστατες και τρισδιάστατες έρευνες κατά τουλάχιστον δύο μήνες και την ώρα της απόφασης για τις δοκιμαστικές γεωτρήσεις κατά περίπου δέκα μήνες.
Επιστρέφοντας στη διαδικασία, από τη στιγμή που ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει την έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων, η πρώτη ερευνητική γεώτρηση θα γίνει εντός του 2025, με την ανάπτυξη του κοιτάσματος (εφόσον όλα πάνε καλά) να εκκινά το 2027 και δύο χρόνια αργότερα να έχει ξεκινήσει η πλήρης παραγωγή. Αυτά, βέβαια, είναι τα κανονικά χρονοδιαγράμματα για την εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος (αν δεχθούμε ότι όλα είναι όπως μαθαίνουμε), αν και οι Αμερικανοί μάς έχουν εκπλήξει το τελευταίο διάστημα επιταχύνοντας τις διαδικασίες με ρυθμούς πρωτόγνωρους.
Οι επενδυτές είχαν ζητήσει με επιστολή τους στις 3 Οκτωβρίου προς την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) να παραταθεί η προθεσμία της εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους, κάτι που έγινε δεκτό από τη Διαχειριστική Εταιρεία, με απόφαση που υπέγραψε ο πρόεδρός της Αριστοφάνης Στεφάτος την περασμένη Δευτέρα.
Με τις εταιρείες που απαρτίζουν την κοινοπραξία να τηρούν σιγήν ιχθύος για το θέμα, όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές στο «ΘΕΜΑ», η παράταση επιδέχεται πολλές ερμηνείες, αν και η βασικότερη αυτών είναι η πρόθεσή τους. Γίνεται σαφές δηλαδή ότι οι επενδυτές έχουν την πρόθεση να προχωρήσουν τις διαδικασίες στο συγκεκριμένο οικόπεδο στο οποίο θεωρούν ότι υπάρχει κοίτασμα υδρογονανθράκων. Σε αντίθετη περίπτωση, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, καμία πετρελαϊκή εταιρεία δεν θα ξόδευε πόρους και χρόνο σε ένα σημείο από το οποίο δεν έχει κάτι να κερδίσει.
Οι επενδυτές επρόκειτο έως το τέλος του έτους να ενημερώσουν την ελληνική κυβέρνηση και στη συνέχεια να ανακοινώσουν αν θα συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Η ExxonMobil, ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση των 2D και 3D ερευνών, με δεδομένο ότι ούτως ή άλλως βρίσκεται μπροστά στο χρονοδιάγραμμα (ιδιαίτερα σε σύγκριση με την εμπειρία σε προηγούμενες πετρελαϊκές έρευνες ανά τον κόσμο), αποφάσισε να ζητήσει μια πίστωση χρόνου ώστε να ωριμάσει η διαδικασία επεξεργασίας των δεδομένων που απέκτησε με τις τρισδιάστατες έρευνες.
Στην πράξη, αυτό μπορεί να μας οδηγήσει έστω και πλαγίως στο συμπέρασμα ότι η κοινοπραξία έχει βρει κοίτασμα (είτε πετρελαίου, είτε φυσικού αερίου) που είναι εκμεταλλεύσιμο και θέλει να συγκεκριμενοποιήσει τα ευρήματά της. Λόγω του τεράστιου κόστους που έχουν η μίσθωση πλωτού γεωτρύπανου και ακόμα περισσότερο η διενέργεια γεωτρήσεων (ιδιαίτερα σε μεγάλα βάθη, στα οποία εντοπίζονται στην ελληνική περίπτωση), με την περαιτέρω επεξεργασία των δεδομένων που έχει ανακτήσει θα καταλήξει σε συγκεκριμένο σημείο στο οποίο θα γίνει η γεώτρηση. Ουσιαστικά δηλαδή θέλει να κάνει μία-δύο ερευνητικές γεωτρήσεις ώστε να προχωρήσει στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος.
Φωτιά στο πετρέλαιο
Οπως εκτιμούν αναλυτές, η ExxonMobil (η οποία διαθέτει το 70% της κοινοπραξίας με τη Helleniq Energy) διαθέτει τόσο την τεράστια πείρα και την τεχνογνωσία όσο και απεριόριστους πόρους που της δίνουν την πολυτέλεια να αποφασίσει η ίδια όχι μόνο αν θα προχωρήσει σε γεώτρηση, αλλά και ποια θα είναι η κατάλληλη στιγμή για να το κάνει, καθώς στην ευρύτερη γειτονιά επικρατεί αναβρασμός. Οι εντάσεις του προηγούμενου διαστήματος στη Μέση Ανατολή έχουν εξελιχθεί σε πόλεμο. Οταν, μάλιστα, σε αυτόν τον πόλεμο αναμένεται η εμπλοκή δύο εκ των μεγαλύτερων πετρελαιοπαραγωγών του πλανήτη (Ιράν και Ιράκ), η υπομονή αποτελεί μια σοφή επιλογή για τους επενδυτές.
Και αυτό γιατί, πέρα από τα ζητήματα ασφαλείας που μπορούν να προκύψουν, υπάρχει και η «επενδυτική λογική». Οι τιμές του πετρελαίου, οι οποίες είναι καθοριστικές για την έναρξη και τη συνέχιση μιας γεώτρησης, έχουν ανοδική πορεία. Με τις τιμές του μπρεντ να κινούνται λίγο κάτω από τα 75 δολάρια το βαρέλι, η εκτόξευση των 180 πυραύλων από το Ιράν προς το Ισραήλ ανέβασε και τις τιμές του μαύρου χρυσού κατά 7%, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι το ψυχολογικό όριο των 100 δολαρίων θα ξεπεραστεί εύκολα φέτος.
Στο (χαμηλής πιθανότητας) σενάριο το Ιράν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ (απ’ όπου διέρχεται το 21% του πετρελαίου που καταναλώνεται καθημερινά σε όλο τον πλανήτη), του στενού περάσματος μεταξύ του Ομάν και του Ιράν που συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν και την Αραβική Θάλασσα, κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι η τιμή του πετρελαίου θα εκτιναχθεί σε ιστορικά υψηλά, φτάνοντας έως και τα 300 δολάρια το βαρέλι.
Σε ό,τι αφορά το δεύτερο μπλοκ, το «Νοτιοδυτικά της Κρήτης», οι μισθώτριες εταιρείες ExxonMobil – Helleniq Energy ενημέρωσαν την ΕΔΕΥΕΠ ότι η πρώτη φάση του σταδίου ερευνών ολοκληρώθηκε και υπέβαλαν το αίτημά τους για την έναρξη της δεύτερης φάσης. Αυτό το στάδιο θα είναι και το καθοριστικό για την τελική απόφαση της διεξαγωγής των γεωτρήσεων, η οποία, έστω και ανεπισήμως, αναμένεται να ληφθεί στα τέλη του τρέχοντος έτους.
Στη διάρκεια της πρώτης φάσης προσκτήθηκαν και επεξεργάστηκαν (από την εξειδικευμένη εταιρεία θαλάσσιων γεωφυσικών δεδομένων PGS που ολοκλήρωσε τις έρευνες τον Μάρτιο του 2023) δισδιάστατα σεισμικά δεδομένα σε μια περιοχή έκτασης 3.250 χιλιομέτρων και πραγματοποιήθηκε γεωχημική έρευνα. Η PGS ολοκλήρωσε το πρόγραμμα εργασιών με απόλυτη επιτυχία, τηρώντας παράλληλα αυστηρότατα περιβαλλοντικά μέτρα, όπως το πρωτόκολλο «ήπιας εκκίνησης» και η «ζώνη αποκλεισμού». Oι τελικές εργασίες που διενεργήθηκαν υπερκάλυψαν την ελάχιστη δαπάνη που προέβλεπε η σχετική σύμβαση ύψους 5 εκατ. ευρώ, αλλά και το ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών, καθώς προσκτήθηκαν συνολικά 7.789 χιλιόμετρα σεισμικών έναντι των 3.250 ελάχιστων απαιτούμενων.
Τύποις, το χρονοδιάγραμμα της πρώτης φάσης των ερευνών έληξε την περασμένη Πέμπτη, με το επόμενο στάδιο να ξεκινά επίσημα την αμέσως επόμενη μέρα. Η δεύτερη φάση έχει διάρκεια τρία έτη και αφορά την κατ’ ελάχιστον ολοκλήρωση της πρόσκτησης και επεξεργασίας τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων.
Η κοινοπραξία ExxonMobil – Helleniq Energy έχει ήδη διεξαγάγει προκαταρκτικές τρισδιάστατες γεωφυσικές έρευνες στην περιοχή σε συνεργασία με την PGS, κατά το α’ τρίμηνο του έτους. Οι έρευνες αυτές αφορούσαν χαρτογράφηση του πυθμένα και των πιο επιφανειακών στρωμάτων του υπεδάφους. Τα γεωφυσικά δεδομένα που συλλέχθηκαν βρίσκονται ήδη σε στάδιο ερμηνείας και αξιολόγησης.
Στην υπόθεση εμπλέκεται και η ΕΔΕΥΕΠ, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, πιέζει εδώ και έναν χρόνο με κλιμακούμενη ένταση τους επενδυτές -αλλά και την κυβέρνηση- ώστε οι διαδικασίες να κινηθούν με ταχύτητα ίδια ή και μεγαλύτερη από αυτή της Eni για την εκμετάλλευση του «Ζορ» στην Αίγυπτο. Τα λόγια του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΔΕΥΕΠ, Αριστοφάνη Στεφάτου σχετικά με τις εξελίξεις, είναι χαρακτηριστικά: «Η απόφαση της κοινοπραξίας να ανακοινώσει και τυπικά την ενεργοποίηση της επόμενης φάσης έρευνας στο οικόπεδο “Νοτιοδυτικά της Κρήτης”, έρχεται έναν χρόνο μετά την απόφαση της Helleniq Energy να προχωρήσει και εκείνη στη δεύτερη φάση ερευνών στα οικόπεδα “Ιόνιο” και “Μπλοκ 10”.
Το γεγονός ότι οι επενδυτές συνεχίζουν τις ερευνητικές εργασίες τους επιβεβαιώνει την εκτίμησή μας ότι ο ελλαδικός χώρος διαθέτει δυνητικά σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου τα οποία μπορούν να δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής. Θέλουμε να τονίσουμε την εξαιρετική συνεργασία με τους επενδυτές που έχουν ήδη εκτελέσει μεγάλο μέρος των συμβατικών υποχρεώσεων και της δεύτερης φάσης ερευνών. Γεγονός που σημαίνει ότι κινούνται με ρυθμούς ταχύτερους απ’ ό,τι προβλέπει το σχετικό χρονοδιάγραμμα, τηρώντας σε απόλυτο βαθμό τα αυστηρά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και της θαλάσσιας ζωής».
