Μια σειρά από σπάνια έγγραφα, γκραβούρες, φωτογραφίες αγωνιστών από την Αίγινα -τόπος με μακρά ιστορία- που πρωταγωνίστησαν στην Ελληνική Επανάσταση, ντοκουμέντα, αλλά και μαρτυρίες που έρχονται στο φως μέσα από το λεύκωμα «Η Αίγινα του Καποδίστρια» αναδεικνύουν το ρόλο του νησιού ως τόπου εγκαθίδρυσης της πρώτης κυβέρνησης του νέου ελληνικού κράτους υπό τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.
Το σημαντικό αυτό λεύκωμα, το οποίο παρουσιάστηκε χθες στο κυβερνείο του Καποδίστρια, παρουσία του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, περιλαμβάνει πολύτιμα ντοκουμέντα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, αποτελεί έργο της Επιτροπής του Δήμου Αίγινας «Αίγινα 2021» και εκδόθηκε με τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων.
«…Η Αίγινα απετέλεσε την πρωτεύουσα στην οποία σχεδιάστηκε η νέα Ελλάδα. Αυτή την αλήθεια δυστυχώς, όπως παρατηρήθηκε με μια πικρία, μερικές φορές πολλοί στην Ελλάδα τη λησμονούμε. Είναι, λοιπόν, πολύ κρίσιμο το ιστορικό αυτό λεύκωμα να μας το θυμίσει με τον πιο καθαρό τρόπο», ανέφερε στο χαιρετισμό του ο υπουργός Εξωτερικών και εξήρε τη συμβολή και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια για την αναγνώριση και διαμόρφωση του ελληνικού κράτους.
Ο Ναός του Απόλλωνα στην Κολώνα, στην Αίγινα, 1820. Πρωτότυπος τίτλος «Tempio di Venere in Egina». Συλλογή: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη – Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Στο λεύκωμα εμπεριέχονται, μεταξύ άλλων, το πρώτο ελληνικό και ευρωπαϊκό νόμισμα, η «Χελώνη της Αίγινας», που κόπηκε γύρω στο 631 π.Χ., και η αποτύπωση σε γκραβούρα του Ναού του Απόλλωνα στην Κολώνα το 1820, όταν στον αρχαίο ναό διασώζονταν ακόμη δύο κολόνες.
Ο χάρτης της Αίγινας, έτος 1688, ο Ναός της Αφαίας εν έτει 1819, το λιμάνι της Αίγινας όπως ήταν το 1883, αλλά και πολλά άλλα ιστορικά κτίρια, όπως το Τυπογραφείο, το Κυβερνείο, το Ορφανοτροφείο, ο Πύργος του Μάρκελλου, η οικία του Κανάρη, του Μαυροκορδάτου, καθώς και το στασίδι του Καποδίστρια στον Μητροπολιτικό Ναό του νησιού, όπου ορκίστηκε πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδας.
Το παλιό λιμάνι της Αίγινας. Λιθογραφία από Cristopher Wordsworth. Λονδίνο 1882. Συλλογή: Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη.
Επίσης, ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να «ταξιδέψει» στην Ιστορία βλέποντας σπάνιες φωτογραφίες αγωνιστών από την Αίγινα που πρωταγωνίστησαν στην Ελληνική Επανάσταση, ντοκουμέντα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, όπως: Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος, ΣΤ’ Ψήφισμα της Γ’ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας, εγκύκλιοι του Ιωάννη Καποδίστρια που εκδόθηκαν στην Αίγινα κ.ά., διατάγματα, σφραγίδες με τα αρχικά του πρώτου Κυβερνήτη, νομίσματα που κόπηκαν στην Αίγινα κατά την καποδιστριακή περίοδο και πολλά άλλα, τα οποία παραχωρήθηκαν ευγενώς από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Μπενάκη, το Ιδρυμα Λασκαρίδη και το Νομισματικό Μουσείο.
Νομίσματα της καποδιστριακής περιόδου. Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο, Τράπεζα της Ελλάδος – Νομισματική Συλλογή, Ιδιωτική Συλλογή.
Στο λεύκωμα γράφουν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Διονύσης Καλαμάκης, η φιλόλογος Προνόη Θεολογίδου και η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Την επιμέλεια έκδοσης του λευκώματος είχε ο δημοσιογράφος Γιάννης Προβής.
Την έκδοση προλογίζει ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, τονίζοντας τη σημασία του έργου που επιτέλεσε ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα για την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Ο ναός της Αφαίας στην Αίγινα. Απεικονίζονται οι χωρικοί της Αίγινας που τροφοδοτούσαν τους περιηγητές κατά το διάστημα που αυτοί διέμειναν στο χώρο. Ed. Dodwell 1819. Συλλογή: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη – Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη.
Ο δήμαρχος Αίγινας Γιάννης Ζορμπάς προτρέπει τον αναγνώστη «να συναισθανθεί την ιστορία του τόπου και να αποτίσει φόρο τιμής στον πρώτο Κυβερνήτη, τον Ιωάννη Καποδίστρια».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Επιτροπής 2021 του Δήμου Αίγινας Μανώλης Κοττάκης στο χαιρετισμό του κάνει λόγο για την «ιστορική μοίρα της Αίγινας», τονίζοντας: «Εάν έχει μια αξία αυτό το λεύκωμα, είναι να αναδείξει τον ιστορικό πλούτο του νησιού μας, που, με αφορμή τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση διακοσίων ετών από την εθνική ανεξαρτησία, αυτός είναι ο εξής: Να πάρουμε τη θέση που μας αξίζει στην ελληνική Ιστορία.
Η Αίγινα είναι πρώτα τόπος ιστορικός και μετά όλα τα άλλα!»
Διακήρυξη του Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιω. Καποδίστρια προς τους Ελληνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Αίγινα 20.1.1828. Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Οικία Κανάρη. Φωτογραφία: Ανέστης Κορνέζος.
ΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ ως είχον κατά το 1839. Χάρτης του αγγλικού Ναυτικού από τον Thomas Graves. Το υπόμνημα με τις τοπογραφικές επισημάνσεις είναι, προφανώς, μεταγενέστερο.
Στο επίμετρο, ο επιμελητής της έκδοσης Γιάννης Προβής εστιάζει στην «προίκα» της Αίγινας, που είναι η γεωγραφική της θέση: «Αυτή η προίκα της Αίγινας, που την έφερε στο προσκήνιο της Ιστορίας τόσες και τόσες φορές, έχει και… αποδεικτικά στοιχεία, που μαρτυρούν το αληθές των λόγων των ιστορικών.
Στόχος του ιστορικού λευκώματος ήταν η καταγραφή τους, η αναβίωση των ορόσημων που παραμένουν αναλλοίωτα στη σύγχρονη εποχή, η ανάδειξη των προσώπων που πρωταγωνίστησαν στον δύσκολο αγώνα της αναγέννησης του ελληνικού κράτους με ορμητήριο την Αίγινα».
Γεώργιος Λογιωτατίδης: Αρχηγός της Επανάστασης στην Αίγινα, πρόκριτος και βουλευτής. Συλλογή: Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Δήμου Αίγινας.
Το στασίδι του Κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια που ευρίσκεται στον Μητροπολιτικό Ναό στην Αίγινα. Από: Εμμανουήλ Α. Γιαννούλη, Ταξίδι στην Ιστορία, Αίγινα – «Μεγάλη Εκκλησία» – Αρχή Του Νεοελληνικού Κράτους.
