Εξοπλιστικά: Πέφτει στο νερό και η δεύτερη φρεγάτα Belh@rra – Ανοιχτό το ενδεχόμενο για αγορά και τέταρτης

Μια σειρά εξοπλιστικών προγραμμάτων βρίσκεται ήδη στο στάδιο της υλοποίησης και ολοκλήρωσής τους ενώ πλέον το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση θα κληθεί να λάβει σημαντικές αποφάσεις μέσα σε ένα στενό δημοσιονομικό πλαίσιο, όπου η αξιοποίηση των οικονομικών δυνατοτήτων θα πρέπει να εξαντληθεί και συγχρόνως να επιτευχθεί μια δύσκολη ισορροπία κόστους – οφέλους για τα σχεδιαζόμενα νέα προγράμματα. Η ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία πλέον με τα νέα προγράμματα όχι μόνο διατηρεί, αλλά και ανατρέπει υπέρ της το ισοζύγιο ισχύος στο Αιγαίο δεν μπορεί να εξασφαλίσει από μόνη της την αναγκαία αποτρεπτική ισχύ για τη χώρα χωρίς την αντίστοιχη ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού αλλά και την ανάπτυξη νέων σύγχρονων έξυπνων εξοπλιστικών συστημάτων. Και αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση για την Αθήνα, στην οποία θα πρέπει να δοθούν σύντομα απαντήσεις.

Πολεμική Αεροπορία

Εντός του Σεπτεμβρίου δύο επιπλέον Rafale F3R θα προσγειωθούν στην αεροπορική βάση της Τανάγρας. Πρόκειται για τις δύο πρώτες παραδόσεις αεροσκαφών από την τελευταία εξάδα που παραγγέλθηκαν μετά την επέκταση της αρχικής συμφωνίας, ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα θα αφιχθούν στην 114 Πτέρυγα Μάχης στην Τανάγρα, με την 332η Μοίρα να διαθέτει πλέον 24 αεροσκάφη 4,5ης γενιάς. Επιδίωξη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας είναι να υπάρξει μία ακόμη επέκταση της αρχικής συμφωνίας με προσθήκη έξι Rafale ώστε ο στόλος των υπερσύγχρονων γαλλικών μαχητικών να φτάσει στα 40. Το σχέδιο αυτό εξαρτάται άμεσα από την ευόδωση του προγραμματισμού πώλησης στους Γάλλους των Mirage 2000-5 της 331ης Μοίρας της Πολεμικής Αεροπορίας. Οι συζητήσεις με τη γαλλική πλευρά αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του μήνα.

F-16

Το ΓΕΑ αναμένει εντός του μήνα τις συνομιλίες με την αμερικανική πλευρά για τη διαμόρφωση της πρότασης αναβάθμισης των 38 F-16 Block 50 της Νέας Αγχιάλου σε επίπεδο Viper, καθώς από το κόστος της πρότασης θα εξαρτηθεί αν θα προχωρήσει το πρόγραμμα για την πλήρη αναβάθμιση του στόλου των F-16. Ο υπουργός Αμυνας Νίκος Δένδιας, ο οποίος τελικά θα διαμορφώσει την πρόταση προς την κυβέρνηση από την 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα, πέραν της αναφοράς του στα F-35, είχε δηλώσει ότι στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» η οροφή των μαχητικών 4,5ης και 5ης γενιάς θα είναι τα 200 αεροσκάφη F-16 Viper, Rafale και Stealth.

Ιπτάμενα τάνκερ και μεταγωγικά

Η αμερικανική πλευρά εμφανίζεται θετική στην πρόταση του ελληνικού αεροπορικού επιτελείου για έλεγχο των ιπτάμενων τάνκερ KC-135R, που βρίσκονται σε υπηρεσία και όχι σε καθεστώς μακράς αποθήκευσης.

Εντός της επόμενης χρονιάς οι Αμερικανοί σχεδιάζουν την αντικατάσταση ιπτάμενων τάνκερ και η Ελληνική Αεροπορία με την πρότασή της επιδιώκει μια «hot transfer» προμήθεια, αντί των παροπλισμένων αεροσκαφών που εντάσσονται σε καθεστώς EDA.

Σε ό,τι αφορά τα μεταγωγικά αεροσκάφη, συνεχίζεται η προσπάθεια της Πολεμικής Αεροπορίας να αυξήσει τις διαθεσιμότητες των C-130 και C-27. Για τα C-130 η Πολεμική Αεροπορία αναμένει την παράδοση ενός αεροσκάφους από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), ενώ για τα C-27 υπάρχει πρόταση της κατασκευάστριας εταιρείας για την αναβάθμισή τους σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία ύστερα από 20 χρόνια υπηρεσίας βρίσκονται στο στάδιο της αποδρομής.

Οπλα

Οι πλατφόρμες αποτελούν τον κορμό, όμως αυτό που εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα είναι ο οπλισμός των νέων αεροσκαφών που, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, συνεπάγεται ένα κόστος μεγαλύτερο του 1,5 δισ. ευρώ για τον εξοπλισμό των F-16 Viper, Rafale και μελλοντικό των F-35.

Δεσμεύσεις φαίνεται να έχει λάβει η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με τον αρχηγό της Πολεμικής Αεροπορίας, και για τον πύραυλο αέρος-αέρος AIM-120D AMRAAM, όπλο που θεωρείται αντίστοιχης ικανότητας του γαλλικού Meteor. Τα συγκεκριμένα όπλα αλλάζουν τα δεδομένα στην εναέρια μάχη μέσων και μεγάλων αποστάσεων. Η ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει τον ΑΙΜ-120D στα εκσυγχρονισμένα F-16V, παράλληλα με τον Meteor στα Rafale. Θετική εξέλιξη είναι επίσης η αποδέσμευση των αντιπλοϊκών Harpoon που μπορούν να κουμπώσουν στα αναβαθμισμένα Viper.

Πολεμικό Ναυτικό

Στις 19 Σεπτεμβρίου καθελκύεται η δεύτερη ψηφιακή φρεγάτα FDI «Νέαρχος» στο ναυπηγείο Λοριάν, παρουσία του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια. Την ίδια στιγμή, το πλήρωμα της πρώτης φρεγάτας «Κίμων» έχει ξεκινήσει εντατική εκπαίδευση για την εκμάθηση και εξοικείωση με τα νέα συστήματα, καθώς το πλοίο αυτό δεν έχει καμία σχέση με όσα γνώριζαν έως σήμερα τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού για τις φρεγάτες. Στόχος του επιτελείου του Πολεμικού Ναυτικού είναι η προώθηση της παραγγελίας και τέταρτης φρεγάτας της κλάσης «Κίμων», που θα λάβει το όνομα «Θεμιστοκλής»  και θεωρείται ότι θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στη ναυτική ισχύ της χώρας.

Οχι μακριά από το Λοριάν, στην Τουλόν, ολοκληρώνεται το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου (ECM) για τις φρεγάτες Belh@rra. Το σύστημα αυτό θεωρείται ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει για την αντιμετώπιση των ασύμμετρων απειλών με τις οποίες όλο και πιο συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, όπως συνέβη πρόσφατα με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.

ΜΕΚΟ

Η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού αναμένει τις τελικές αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας και της κυβέρνησης για το ποσό που υπάρχει δυνατότητα να διατεθεί για το κρίσιμο πρόγραμμα της αναβάθμισης των ΜΕΚΟ που έχει περάσει από δέκα κύματα, τη στιγμή που η γήρανση των συγκεκριμένων πλοίων είναι εμφανής και οι αποφάσεις πλέον έχουν επείγοντα χαρακτήρα. Ο ίδιος ο κ. Δένδιας ανήγγειλε από τη ΔΕΘ ότι οι τέσσερις ΜΕΚΟ θα εφοδιαστούν με το anti-drone σύστημα «Κένταυρος» της ΕΑΒ, όμως αυτό μικρή σημασία θα έχει αν δεν ληφθεί γρήγορα η απόφαση για την αναβάθμισή τους με την επιλογή ενός εκ των πακέτων που έχει προτείνει η γερμανοολλανδική κοινοπραξία ώστε να είναι αξιόπλοες και αξιόμαχες.

Παρά το γεγονός ότι οι κορβέτες υπήρξαν πάγιο αίτημα του Πολεμικού Ναυτικού, προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για την άμεση απόκτησή τους και έτσι το ΥΕΘΑ προσανατολίζεται πλέον στην υπό σχεδίαση «ευρωκορβέτα», σχέδιο το οποίο εφόσον υλοποιηθεί θα προσφέρει πλοία περίπου το 2030. Πάντως από το Ναυτικό Επιτελείο έχουν ζητηθεί νέες προτάσεις από τις εταιρείες που είχαν προκριθεί στον άτυπο διαγωνισμό, με τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ολλανδία να έχουν καταθέσει αναθεωρημένες προτάσεις.

Υποβρύχια

Η πανηγυρική ένταξη, παρουσία του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του υποβρυχίου «Piri Reis» στον τουρκικό στόλο σήμανε συναγερμό στο ΥΕΘΑ, καθώς αποτελεί το πρώτο βήμα για τη σταδιακή ανατροπή του υπέρ της Ελλάδας ισοζυγίου δυνάμεων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το ελληνικό επιτελείο φέρεται να έχει ζητήσει τουλάχιστον από τρεις διαφορετικούς ναυπηγικούς οίκους να αποστείλουν στοιχεία σχετικά με τα υποβρύχια αναερόβιας πρόωσης που κατασκευάζουν. Συγχρόνως, έχει υπάρξει ελληνικό ενδιαφέρον προς τις εταιρείες που κατασκευάζουν Μη Επανδρωμένα Υποβρύχια. Σημαντικό πρόβλημα όμως υπάρχει και στα υπάρχοντα υποβρύχια τύπου 214 κλάσης «Παπανικολής», που το 2020 διέπρεψαν κατά την ελληνοτουρκική κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς συμπληρώνουν τα 15 χρόνια υπηρεσίας, με το Πολεμικό Ναυτικό να επισημαίνει ότι φτάνει η στιγμή για τον υποχρεωτικό εκσυγχρονισμό μέσης ζωής.

Drones και καινοτομία

Η Ελλάδα αξιοποιώντας τα διδάγματα του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και εκείνου στη Γάζα δίνει ιδιαίτερο βάρος και στην τεχνολογία των drones και των anti-drones συστημάτων. Ο κ. Δένδιας έχει ανακοινώσει την προώθηση κατασκευής ενός anti-drone θόλου τεσσάρων επίπεδων, του οποίου τα τρία επίπεδα θα είναι ελληνικής κατασκευής από τη συνεργασία του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) με την ΕΑΒ και με τη θετική εμπειρία που αποκτήθηκε με τη χρήση του «Κένταυρος» στην Ερυθρά Θάλασσα. Οπως ο ΥΕΘΑ δήλωσε σε συνέντευξή του στη ΔΕΘ, ο «Κένταυρος» είναι σύμβαση ΕΑΒ – ΕΛΚΑΚ, όπως και άλλα anti-drones. Επίσης, υπάρχουν πάρα πολλές ιδέες τις οποίες εξελίσσει το ΕΛΚΑΚ μαζί με τις Ενοπλες Δυνάμεις. Η Ελλάδα επενδύει 166 εκατ. ευρώ σε ερευνητικά προγράμματα, τα οποία, όπως είπε, είναι η απάντηση που δίνει το ΕΛΚΑΚ σε αντίστοιχα ερωτήματα και αιτήματα της Διεύθυνσης Καινοτομίας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Για την Ελλάδα όμως υπάρχει και ένα σοβαρό πολιτικό ζήτημα που αφορά όλη την Ευρώπη, το έχει θέσει ο πρωθυπουργός και επανέφερε πολύ πιο έντονα ο υπουργός Αμυνας στη συνέντευξή του στη ΔΕΘ αλλά και στην παρέμβασή του στο Διεθνές Συνέδριο Ασφάλειας GLOBSEC Forum 2024 στη Βουδαπέστη.

Την ώρα που η συζήτηση στο ΝΑΤΟ είναι για την αύξηση των αμυντικών δαπανών και στην Ευρώπη γίνεται μεγάλη προσπάθεια για την αναβάθμιση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ενωσης ώστε να αποκτήσει στρατηγική αυτονομία αλλά και αμυντική αυτονομία, δεν είναι δυνατόν να συνεχίζουν οι αμυντικές δαπάνες να μην εξαιρούνται των κρατικών ελλειμμάτων. Ο κ. Δένδιας μάλιστα ανέφερε μια σειρά ευρωπαϊκών προγραμμάτων στα οποία συμμετέχει η Ελλάδα συνεισφέροντας έτσι στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και της οικονομίας των εταίρων που φιλοξενούν αυτές τις βιομηχανίες επισημαίνοντας το οξύμωρο να τιμωρείται ουσιαστικά η χώρα μας με την πολιτική των αυξημένων ελλειμμάτων. Ο κ. Δένδιας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η Ελλάδα συμμετέχει στο πρόγραμμα της ευρωκορβέτας, του ευρωπαϊκού πυραύλου IRIS, αγοράζει φρεγάτες και μαχητικά από τη Γαλλία, άρματα και υποβρύχια από τη Γερμανία, θέτοντας δικαιολογημένα το ερώτημα «πώς νομιμοποιητικά η Ε.Ε. θέτει την Ελλάδα υπό δημοσιονομική επιτήρηση;» για τις αμυντικές δαπάνες.

Η κούρσα των εξοπλισμών στην οποία επιδίδεται η Τουρκία με παράλληλη ανάπτυξη της πολεμικής της βιομηχανίας συνιστά μια πρόκληση την οποία δεν μπορεί να αγνοήσει η Αθήνα, καθώς η γειτονική χώρα δεν κρύβει τις ηγεμονικές φιλοδοξίες και την αναθεωρητική ατζέντα της. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να παγιδευτεί σε έναν καταστροφικό ανταγωνισμό εξοπλισμών, αλλά με προσεκτικές και μελετημένες κινήσεις και πλήρη διαφάνεια να χτίσει μια ισχυρή αποτρεπτική ισχύ, σε ένα πλαίσιο που για τη χώρα μας δεν μπορεί να είναι μαραθώνιος, αλλά μάλλον κούρσα των 100 μέτρων.