Μήνας κρίσιμων αποφάσεων, ευκαιριών και προκλήσεων θα είναι ο Σεπτέμβριος, μέσα στον οποίο θα πρέπει να κλειδώσουν τα νέα μέτρα στήριξης που θα εφαρμοστούν το τελευταίο τρίμηνο του χρόνου, αλλά και το πρώτο μισό του 2023, και μαζί οι μόνιμες παρεμβάσεις σε μισθούς και συντάξεις για τον επόμενο χρόνο μέσα σε ένα ραγδαία επιδεινούμενο διεθνές περιβάλλον.
Χθες ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, επιβεβαίωσε άλλη μία φορά το πακέτο στήριξης ως το τέλος του 2022, σημειώνοντας ότι με βάση την πορεία των φορολογικών εσόδων για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο έχει εξασφαλιστεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο δημοσιονομικός χώρος από την υπέρβαση των εσόδων λόγω έμμεσων φόρων και τουρισμού ξεπερνά τα 2 δισ. Σε αυτά προστίθενται και τα επιπλέον έσοδα από δικαιώματα ρύπων λόγω επαναλειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων, το ύψος των οποίων είναι δύσκολο ακόμη να υπολογιστεί με ακρίβεια. Με αυτά τα δεδομένα το ΥΠΟΙΚ ετοιμάζει ένα πακέτο 3 δισ. με παρεμβάσεις σε ρεύμα, υγρά καύσιμα, αλλά και ενίσχυση του εισοδήματος των οικονομικά ευάλωτων πολιτών.
Το πακέτο αυτό θα είναι ένα από τα θέματα συζήτησης που θα έχει το οικονομικό επιτελείο με τους Θεσμούς στην πρώτη αξιολόγηση μετά το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας στις 21 Αυγούστου. Η αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου θα βρίσκεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού οικονομικού εξαμήνου και θα έχει και οικονομικό αντικείμενο για την Ελλάδα. Η επιτυχία της θα οδηγήσει στην εκταμίευση της τελευταίας δόσης ύψους 645 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων κλείνοντας και τυπικά το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.
Μόνιμες παρεμβάσεις
Στην ίδια συζήτηση θα κλειδώσουν και τα μεγέθη του προσχεδίου του Προϋπολογισμού που θα κατατεθεί στις αρχές Οκτωβρίου στη Βουλή στον οποίο θα ενσωματώνονται και οι μόνιμες παρεμβάσεις που θα εφαρμοστούν τον επόμενο χρόνο. Το πιο γνωστό είναι η κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και συντάξεις με πρόσθετο κόστος 450 εκατ. ευρώ. Περίπου ίδιο (420-450 εκατ. ευρώ) θα είναι το δημοσιονομικό κόστος που έχει υπολογιστεί και για τις αυξήσεις περίπου 700.000 συνταξιούχων οι οποίοι πήραν σύνταξη μετά τον Μάιο του 2016 ή δεν είχαν από πριν τη λεγόμενη «προσωπική διαφορά». Αυτόν τον καιρό γίνονται προβολές για τα έσοδα του επόμενου χρόνου και για τη μείωση του συντελεστή φορολογίας στις επιχειρήσεις από το 22% στο 20%, ένα μέτρο που θα εφαρμοστεί αν δεν θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος για τον επόμενο χρόνο.
Οι εκκρεμότητες μετά την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία
Παράλληλα θα συζητηθούν και οι εκκρεμότητες που αφήνει το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας: Η εκκαθάριση των «κόκκινων» δανείων από τον παλιό νόμο Κατσέλη, η προώθηση των πλειστηριασμών και η εκκαθάριση προς τις τράπεζες των καταπτώσεων εγγυήσεων του Δημοσίου για δάνεια ιδιωτών. Επίσης θα συζητηθούν ο μηδενισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, των εκκρεμών συντάξεων, η πρόοδος στο Κτηματολόγιο, και οι αλλαγές σε Παιδεία και Δικαιοσύνη.
Σε πιο αναλυτική μορφή, τα σχέδια του οικονομικού επιτελείου αλλά και οι προβλέψεις μέχρι και το 2026 θα περιλαμβάνονται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2023-2026, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί και να σταλεί στις Βρυξέλλες και αυτό μέσα στον επόμενο μήνα. Το σχέδιο κανονικά έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον Μάιο αλλά καθυστέρησε λόγω της αβεβαιότητας από την ενεργειακή κρίση και το άγνωστο (τότε) χρονοδιάγραμμα αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Η 2η δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης
Μέχρι και τα μέσα του μήνα το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να κάνει το αίτημα για τη δεύτερη δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης που αφορά επιχορηγήσεις 1,97 δισ. ευρώ με την Ελλάδα να έχει ολοκληρώσει τα 25 ορόσημα που τη συνοδεύουν. Με βάση την πρώτη δόση των 3,56 δισ. ευρώ που εκταμιεύτηκε προς τη χώρα μας τον Απρίλιο, η δεύτερη δόση θα περιμένει περίπου τρεις μήνες ώστε να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι από τις κοινοτικές υπηρεσίες πριν φτάσει η στιγμή της εκταμίευσης από τα τέλη Νοεμβρίου μέχρι και τα μέσα Δεκεμβρίου.
Το θρίλερ με το ρωσικό αέριο και η νέα αύξηση επιτοκίων
Ολα αυτά σε ένα διεθνές περιβάλλον το οποίο αναμένεται ότι θα συνεχίσει να επιδεινώνεται. Τόσο οι χώρες της Ε.Ε. όσο και οι αγορές περιμένουν το επόμενο επεισόδιο του θρίλερ με το ρωσικό φυσικό αέριο, όταν στον ευρωπαϊκό Βορρά θα αρχίσει να πέφτει η θερμοκρασία. Η ΕΚΤ θα προχωρήσει κανονικά στη δεύτερη διαδοχική αύξηση των βασικών επιτοκίων του ευρώ σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τον πληθωρισμό. Το ερώτημα είναι αν και η δεύτερη αύξηση επιτοκίων θα είναι 0,5% ή θα είναι τελικά μεγαλύτερη, αν κριθεί απαραίτητο από τις συνθήκες που θα επικρατούν στην ευρωζώνη. Επίσης στην άτυπη Σύνοδο των υπουργών Οικονομικών στην Πράγα στις 9 Σεπτεμβρίου θα συζητηθεί η πορεία των οικονομιών της Ε.Ε. εν μέσω υψηλού πληθωρισμού και ενεργειακής κρίσης, αλλά και η προοπτική για το 2023, και ίσως επανεξεταστούν και κατευθυντήριες γραμμές για τους Προϋπολογισμούς του 2023 υπό το φως των νέων δεδομένων, δηλαδή το ενδεχόμενο δελτίου καυσίμων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
