Προ των πυλών της υλοποίησης βρίσκεται το πολυπόθητο πρόγραμμα του φωτισμού του Ναού της Αφαίας, καθώς στις 22 Φεβρουαρίου 2022, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αναμένεται να ανάψει το πράσινο φως για τη δρομολόγηση της διαδικασίας δημοπράτησης του έργου.
Η μελέτη της φωταγώγησης είναι ήδη έτοιμη και μάλιστα από ένα μεγάλο όνομα του χώρου, την πολυβραβευμένη Ελευθερία Ντεκώ, η οποία επιμελήθηκε και τον φωτισμό της Ακρόπολης, όπως και της τελετής έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 2004, πολλών εμβληματικών κτιρίων και αμέτρητων θεατρικών παραστάσεων. Η εν λόγω μελέτη του φωτισμού του Ναού της Αφαίας έχει παραδοθεί στους αρμόδιους φορείς από την Ελευθερία Ντεκώ από τις 15 Σεπτεμβρίου 2021.
Ο Ναός της Αφαίας με τον Παρθενώνα και το Ναό του Σουνίου αποτελούν ένα νοητό ισοσκελές τρίγωνο (το ιερό τρίγωνο της αρχαιότητας, που οι αρχαίοι Έλληνες φρόντιζαν να τηρούν όταν πρόκειται για την αρχιτεκτονική και ενέργεια ενός ναού). Όταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, υπάρχει ορατότητα μεταξύ των τριών αυτών ναών που λέγεται ότι οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν ως μέσο ενημέρωσής τους σε περίπτωση επίθεσης από εχθρό.
Γιατί ο ναός έμενε στο σκοτάδι
Ο Ναός της Αφαίας δεσπόζει στην κορυφή πευκόφυτου λόφου στο βορειοανατολικό μέρος της Αίγινας. Είναι ένας από τους καλύτερα διατηρημένους αρχαίους ναούς και σήμερα σώζονται 24 από τις 32 κολώνες του. Παρά την εγκατάλειψη από την πολιτεία, ο Ναός της Αφαίας σημειώνει μια αξιοσημείωτη επισκεψιμότητα που αγγίζει τις 100.000 ετησίως.
Χρόνιο αίτημα των πολιτών και των τοπικών φορέων της Αίγινας, τα τελευταία 20 χρόνια, είναι ο φωτισμός του Ναού, όπως έχει γίνει με την Ακρόπολη και τον Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, ο οποίος θα αναβαθμίσει το εμβληματικό σημείο και θα δώσει στην περιοχή την αίγλη που της αξίζει. Το Μάρτιο του 2011, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε μελέτη για «την αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου και για φωτισμό ανάδειξης των ναών Αφαίας και Ελλανίου Διός στην Αίγινα».
Το 2016, το ΥΠΠΟΑ εξέδωσε απόφαση για την υλοποίηση του έργου από την Περιφέρεια Αττικής υπό τον όρο «το σύνολο των έργων και των παρεμβάσεων που προβλέπονται εντός του περιφραγμένου αρχαιολογικού χώρου της Αφαίας και στον αρχαιολογικό χώρο του Ελλανίου Διός, να εκτελεστούν από τις Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης με την Περιφέρεια».
Το Υπουργείο Πολιτισμού ανέθετε στην Περιφέρεια την υλοποίηση των παρεμβάσεων εκτός του περιφραγμένου αρχαιολογικού χώρου, δηλαδή τις διαδρομές των επισκεπτών, τις πεζοδρομήσεις, τους χώρους στάθμευσης, τις υποδομές φωτισμού, τα στέγαστρα προστασίας των επισκεπτών.
Όπως προκύπτει από τους αντίστοιχους φακέλους των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, τίποτα δεν προχώρησε, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι την ανάληψη της νέας περιφερειακής αρχής, υπό τον Γιώργο Πατούλη, τον Σεπτέμβριο 2019.
Η διαδικασία ολοκληρώθηκε -με σχετική καθυστέρηση λόγω covid- τον Ιούνιο 2020. Ήδη προχωρεί η επεξεργασία του κειμένου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Περιφέρειας Αττικής.
Τελικά, την έγκριση εκτέλεσης εργασιών του έργου φωτισμού ανάδειξης του Ναού Αφαίας στην Αίγινα, υπέγραψε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη τον Μάιο του 2021. Όπως ανέφερε στην απόφασή της, «Οι εργασίες που θα εκτελεστούν αφορούν την εκπόνηση μελέτης φωτισμού ανάδειξης του ναού της Αφαίας και του ανδήρου αυτού, σε επίπεδο α) προμελέτης – οριστικής μελέτης (α’ φάση) και β) μελέτης Εφαρμογής και τευχών δημοπράτησης (β’ φάση), σύμφωνα με την τεχνική έκθεση-προδιαγραφές που έχουν τεθεί με το ως άνω αρ. 15 έγγραφο της Διεύθυνσης Μελετών Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτιρίων του ΥΠΠΟΑ. Στο αντικείμενο της μελέτης περιλαμβάνεται και η ηλεκτρική εγκατάσταση που θα απαιτηθεί για να καλύψει τις ανάγκες φωτισμού του μνημείου (σωληνώσεις, σωληνώσεις, καλωδιώσεις, ηλεκτρικοί πίνακες, τα φωτιστικά σώματα LED, σύστημα διαχείρισης φωτισμού)».
