Κατά γενική ομολογία ιστορική χαρακτηρίζεται η υπογραφή της συμφωνίας με την Ιταλία για την ανακήρυξη ΑΟΖ, καθώς επισφραγίζεται μια πορεία σύγκλισης Ελλάδας και Ιταλίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα αυτό που ουσιαστικά κρατά και μάλιστα ως νομικό προηγούμενο για την περιοχή, είναι πως η ελληνο-ιταλική συμφωνία για την ΑΟΖ αναγνωρίζει και στα νησιά δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες.
ΑΟΖ που ενώνουν γείτονες
Δεν είναι τυχαίο και το μήνυμα του πρωθυπουργού που κατέληξε ευχόμενος να γίνουν αντίστοιχες συμφωνίες της Ελλάδας και με άλλες χώρες της Μεσογείου.
«Σήμερα, είναι μία καλή ημέρα για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αθήνα και Ρώμη καθόρισαν τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στα νερά που ενώνουν τις δύο γειτονικές μας χώρες, αίροντας, έτσι, με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών.
Η συμφωνία ανταποκρίνεται πλήρως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται. Και, βεβαίως, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη -χερσαία και νησιωτικά. Πρόκειται για υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας.
Και για μία καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας.
Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν, σήμερα, πώς δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. Εύχομαι ανάλογες συμφωνίες να υπάρξουν και μεταξύ άλλων χωρών της περιοχής» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Επιδίωξη η οριοθέτηση ΑΟΖ με όλους τους γείτονες
Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας που υπέγραψε τη συμφωνία σημείωσε πως «Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας παραμένει η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.
Για το σκοπό αυτό, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία, ως γνωστόν, αντανακλά εθιμικό δίκαιο στο σύνολό της και όχι επιλεκτικά και αυθαίρετα, όπως ορισμένοι επιχειρούν να τη χρησιμοποιούν, προσφέρει όλα τα απαραίτητα εργαλεία.
Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών επιτυγχάνεται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, με έγκυρες συμφωνίες. Όχι με ανυπόστατες συμφωνίες, όπως η συμφωνία Τουρκίας-Sarraj. Και βέβαια, όχι με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων».
Επιπλέον ο κ. Δένδιας κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Λουίτζι Ντι Μάιο επεσήμανε πως «στις προκλήσεις η Ελλάδα απαντά μεθοδικά. Το διεθνές δίκαιο προσδιορίζει τις κόκκινες γραμμές κι αυτές θα γίνουν σεβαστές».
Μετά την Ιταλία πιάνουμε το νήμα με την Αλβανία και την Αίγυπτο
Να δώσει συνέχεια στον καθορισμό των ΑΟΖ με γειτονικές χώρες επιθυμεί ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Άλλωστε, η συμφωνία με την Ιταλία αποτελεί το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα ενός μαραθωνίου που έχει στόχο και την υπογραφή συμφωνίας για την ΑΟΖ με την Αλβανία και την Αίγυπτο.
Η επίτευξη μάλιστα μιας τέτοιας συμφωνίας διευκολύνεται μετά τη συμφωνία με την Ιταλία. Διευκολύνει και την Αλβανία στην οριοθέτηση της δικής της ΑΟΖ. Σύμφωνα με πληροφορίες γίνονται συζητήσεις για συμφωνία-«πακέτο» με την Αλβανία.
Την ίδια ώρα, διόλου τυχαία ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αμέσως μετά την υπογραφή της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας γνωστοποίησε ότι στις 18 Ιουνίου θα μεταβεί στο Κάιρο για να συζητήσει το θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, μιλώντας στον ANT1, η ανακήρυξη ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι ένας από τους πάγιους στόχους της εξωτερικής πολιτικής. «Στόχος ήταν να πιάσουμε μετά την Ιταλία το νήμα με την Αίγυπτο».
Αγκάθι το Καστελόριζο για συνολική οριοθέτηση
«Θα προσπαθήσουμε όπως όλους αυτούς τους μήνες. Έχουμε πολύ καλές σχέσεις και κοινή αντίληψη σε πολλά πράγματα με την Αίγυπτο» τόνισε ο Νίκος Δένδιας, ωστόσο παραδέχτηκε πως υπάρχουν δυσκολίες και πολύπλοκη κατάσταση με πολλές πολιτικές και νομικές παραμέτρους.
Το μεγάλο αγκάθι στην οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι ότι το γεγονός ότι η θέση του Καΐρου για το Καστελόριζο συμπίπτει ουσιαστικά με τις επιδιώξεις της Άγκυρας.
Μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ με Αίγυπτο
Ερωτηθείς για την πιθανή συμφωνία με την Αίγυπτο και την οριοθέτηση των ΑΟΖ, με «αγκάθι» ο Καστελόριζο, ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης μιλώντας στο MEGA τάχθηκε υπέρ της μερικής οριοθέτησης της ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Όπως τόνισε ο κ. Φίλης «η ολική οριοθέτηση είναι εκτός συζήτησης με επιλογή των Αιγυπτίων. Αν αφήσουμε την οριοθέτηση με την Αίγυπτο όμως κρύβει κινδύνους να ενισχύσει το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Πιστεύω πως τώρα είναι η ευκαιρία να κάνουμε την συμφωνία με την Αίγυπτο. Να κάνουμε μερική οριοθέτηση. Δεν είναι εύκολο να εξαιρέσουμε το Καστελόριζο. Ακόμα και αν μείνει εκτός, δεν δημιουργεί δεδικασμένο σε σχέση με την Τουρκία».
Κατοχυρώνει τις ελληνικές θέσεις
Ο κ. Φίλης αναφερόμενος στη Συμφωνία Ελλάδας και Ιταλίας για την ΑΟΖ τόνισε ότι «είναι σημαντική γιατί κατοχυρώνει μέσω της αναγνώρισης τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και τις ελληνικές θέσεις. Τόσο σε σχέση με την μέση γραμμή, όσο και σε σχέση με την επήρεια των νησιών».
«Η Ιταλία αναγνωρίζει τα ελληνικά νησιά που παρεμβάλλονται μεταξύ των δύο ΑΟΖ. Η συμφωνία αποτελεί μέσο αξιοποίησης από ελληνικής πλευράς. Επιπλέον ορίζει το τριεθνές, επηρεάζει τη σχέση και με την Αλβανία», συμπλήρωσε.
Η ΑΟΖ με την Αίγυπτο θα σταθεί απέναντι στο τουρκολιβυκό σύμφωνο
Ο κ. Συρίγος εκτίμησε ότι η ελληνοιταλική συμφωνία την ΑΟΖ έχει μεγαλύτερη και πιο άμεση επίδραση για μια αντίστοιχη συμφωνία με την Αλβανία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ προσθέτοντας πως το μεγαλύτερο εμπόδιο για το τουρκολιβυκό σύμφωνο θα είναι η ανακήρυξη της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Ο βουλευτής της ΝΔ αποσαφήνισε ότι η συμφωνία με την Ιταλία περισσότερο ασκεί πιέσεις στην Αλβανία πάρα σε αλλά κράτη.
«Το τουρκολιβυκό σύμφωνο θα έχει απέναντι του τη συμφωνία με την Αίγυπτο όταν αυτή υπογραφεί με το κάλο… Δεν επηρεάζει η συμφωνία με την Ιταλία το τουρκολιβυκό σύμφωνο» ξεκαθάρισε ο κ. Συρίγος
Εκνεύρισε τον Ερντογάν η συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας για την ΑΟΖ
Ερωτηθείς ο Νίκος Δένδιας για τον εκνευρισμό του Τούρκου Προέδρου από αυτή τη συμφωνία, είπε πως ήταν απολύτως αναμενόμενος. «Η Ιταλία υιοθετεί πλήρως πλέον με την υπογραφή του αρμόδιου υπουργού της, την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου όπως το αντιλαμβάνεται η Ελλάδα. Τα νησιά έχουν την επήρειά τους, η μέση γραμμή είναι εκεί. Μόνο η Τουρκία επιμένει σε αυτή τη μονοδιάστατη άποψη ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, δεν έχουν οικονομική ζώνη και έχουν μόνο χωρικά ύδατα. Η Τουρκία δεν έχει πλειοψηφούσα αντίληψη στο Διεθνές Δίκαιο και γι’ αυτό και είναι πολύ επιφυλακτική να οδηγήσει τα πράγματα με την Ελλάδα σε δικαστική επίλυση, δεν το θέλει» εξήγησε.
Σε ό,τι αφορά την αντίστοιχη συμφωνία με την Αίγυπτο, ο κ. Δένδιας τόνισε πως αυτός είναι ένας από τους πάγιους στόχους της εξωτερικής μας πολιτικής, αναγνωρίζοντας πως υπάρχουν δυσκολίες. Ειδικότερα, είπε πως είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, έχει πολλές παραμέτρους, και πολιτικές και νομικές, υπογραμμίζοντας την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να προσπαθήσει και να κάνει το καλύτερο που μπορεί. Ειδική μνεία έκανε στις «πολύ καλές σχέσεις της Ελλάδας με την Αίγυπτο», σημειώνοντας πως οι δύο χώρες έχουν κοινή αντίληψη για πάρα πολλά πράγματα.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Δένδιας είπε πως η Τουρκία επιδιώκει μια κλιμάκωση της έντασης με την Ελλάδα, θέλει να πετύχει από την πλευρά μας παραχωρήσεις με όποια μέθοδο και τόνισε ότι θα αποτύχει. «Έχουμε καταστήσει σαφές στην Τουρκία ότι θα προασπίσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Δεν πρόκειται να εκχωρήσουμε κάτι το οποίο μας ανήκει. Δεν θέλουμε να πάρουμε κάτι το οποίο ανήκει στην Τουρκία» διαμήνυσε.
Ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως η ελληνική κυβέρνηση θα ήθελε να έχει ένα γείτονα με τον οποίο να έχει εγκάρδιες σχέσεις, να μπορεί να συνεννοηθεί, να αναπτύξει το εμπόριο, να αναπτύξει τον πολιτισμό, να αναπτύξει τις ανταλλαγές, και εξέφρασε τη λύπη του που έχει μια Τουρκία με αυτή τη συμπεριφορά.
Ασύμβατες με το Διεθνές Δίκαιο οι ενέργειες της Τουρκίας
Ερωτηθείς αν τον ανησυχεί η προειδοποίηση του Τούρκου Προέδρου ότι θα επιχειρήσει έρευνες νοτίως της Κρήτης, ο κ. Δένδιας είπε πως τον ενοχλεί το γεγονός ότι η Τουρκία ανακοινώνει ενέργειες οι οποίες δεν είναι συμβατές με το διεθνές δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας και κατέστησε σαφές: «Η Κρήτη είναι ένα πολύ μεγάλο νησί, είναι το 4ο νησί της Μεσογείου. Το να ισχυρίζεται τώρα η Τουρκία ότι ένα τόσο μεγάλο νησί δεν έχει οικονομική ζώνη, δεν έχει υφαλοκρηπίδα και έχει μόνο 6 μίλια χωρικά ύδατα είναι πρόκληση στην κοινή λογική. Η ελληνική θέση, όλα τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ, χωρικά ύδατα, είναι μια θέση που είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή έθιμα».
Παραλογισμοί
Κατηγόρησε την Τουρκία ότι οδηγείται σε παραλογισμούς «και γι’ αυτό ο εκνευρισμός της όταν η Ιταλία προσυπογράφει όχι τις ελληνικές απόψεις, αλλά του διεθνούς δικαίου».
Κληθείς να απαντήσει τι θα γίνει αν βγει ένα ερευνητικό σκάφος της Τουρκίας νοτίως της Κρήτης, σε χώρο που μας ανήκει, διαμήνυσε κατηγορηματικά πως δεν υπάρχει ελληνική κυβέρνηση η οποία θα εκχωρήσει τα εθνικά δικαιώματα και ότι θα κάνουμε το καθήκον μας.
