Μειώσεις ΦΠΑ μελετά η κυβέρνηση κόντρα στις ευρωπαϊκές πιέσεις για μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών σε υψηλότερο συντελεστή – «Κλειδί» η μείωση ή και η συνολική απάλειψη της προκαταβολής το φθινόπωρο
Δεν θα ήταν υπερβολή αν υποστήριζε κανείς ότι στο οικονομικό επιτελείο καλούνται όχι απλώς να βγάλουν λαγούς από το καπέλο, αλλά να τετραγωνίσουν τον κύκλο, σχεδιάζοντας τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν έτσι ώστε η «επόμενη ημέρα» να μη μετατραπεί σε «μαύρη ημέρα» για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Στον πυρήνα αυτού του σχεδιασμού βρίσκονται μειώσεις φόρων, είτε one-off για την άμεση ανακούφιση από τις επιπτώσεις της πανδημίας είτε μόνιμου χαρακτήρα, ως αντίδοτο στη βαθιά ύφεση. Η δοσολογία είναι, όμως, κρίσιμη, καθώς πολλές φορές η υπερδοσολογία οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο από το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.
Το εύρος και η ένταση της κρίσης είναι αδιαμφισβήτητα και αυτό είναι το θετικό της υπόθεσης, καθώς ακόμα και ανάμεσα στους «σκληρούς» του Eurogroup δεν έχει διανοηθεί κάποιος να εγείρει θέμα ενεργοποίησης των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας όσο τα κράτη-μέλη θα προσπαθούν να συμμαζέψουν τα συντρίμμια των οικονομιών τους. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Οτι ο σχεδιασμός για το 2021 μπορεί να γίνει χωρίς το άγχος των πλεονασμάτων. Υπάρχει όμως και ένα «αλλά».
Η χρηματοδότηση παρεμβάσεων σε κλάδους και νοικοκυριά προϋποθέτει ταμειακά αποθέματα, τα οποία θα πρέπει να ανατροφοδοτούνται. Πώς γίνεται αυτό; Με ροή εσόδων και με δανεισμό. Στην πρώτη περίπτωση, είναι προφανές ότι για να έχεις ικανή ροή εσόδων, θα πρέπει η οικονομία να λειτουργεί με ικανοποιητικούς ρυθμούς, υπερκαλύπτοντας τις όποιες μειώσεις φόρων θα ενεργοποιηθούν, για να αναθερμανθούν η δραστηριότητα και η ζήτηση. Στη δεύτερη περίπτωση, είναι προφανές ότι η έκθεση στις αγορές προϋποθέτει χρηστή διαχείριση των δημοσιονομικών και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε η εύθραυστη βιωσιμότητα του χρέους να μην επιβαρυνθεί. Από τον συνδυασμό των δύο είναι, επίσης, προφανές ότι το οικονομικό επιτελείο δεν θέλει να «ακουμπήσει» το «σκληρό μαξιλάρι» των 15,7 δισ ευρώ, καθώς αυτό καθησυχάζει τις αγορές.
ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αυτήν την περίοδο, που βρισκόμαστε λίγο πριν από τη β’ φάση, στο οικονομικό επιτελείο έχουν βάλει στην άκρη τα σχέδια που έχουν εκπονηθεί για μέτρα φορολογικού χαρακτήρα (ελαφρύνσεις) και εστιάζουν στα μέτρα ρευστότητας, τα οποία εν πολλοίς απαιτούν ελάχιστη αναλογικά συμμετοχή του Προϋπολογισμού:
α) κρατικές εγγυήσεις για δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και «ευαίσθητους» κλάδους και
β) επανακατανομή κονδυ λίων από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Στο υπουργείο Οικονομικών δεν κρύβουν, δε, την ενόχλησή τους για το ότι ο κρατικός προϋπολογισμός έχει επωμιστεί έως τώρα όλο το βάρος των μέτρων για τη στήριξη επιχειρήσεων εργαζομένων, καθώς οι Βρυξέλλες έχουν καθυστερήσει πολύ να ενεργοποιήσουν από την πλευρά τους χρηματοδοτικά εργαλεία.
Τι προβλέπεται για τουρισμό (6%), εστίαση (13%) και ιδιοκτήτες ακινήτων – Οι στόχοι για μειώσεις φόρων νομικών προσώπων, εισφορές επιχειρήσεων-εργαζομένων και αλλαγές στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης
Είναι ενδεικτικό ότι έπειτα από συγκρούσεις και ναυάγια στο Eurogroup το επίμαχο «πακέτο» των 540 δισ. δεν θα είναι έτοιμο νωρίτερα από την 1η Ιουνίου και αυτό σημαίνει πρακτικά ότι τα πρώτα δάνεια θα διατεθούν στην αγορά γύρω στον Ιούλιο. Αρμόδια πηγή ανέφερε στα «Π» ότι υπάρχουν πιεστικά και συντονισμένα αιτήματα από τους «ευαίσθητους» κλάδους του τουρισμού και της εστίασης για μείωση του ΦΠΑ. Η ίδια πηγή σημειώνει πως, όταν υπάρξει σαφής εικόνα της ζημιάς στους εν λόγω κλάδους, το μέτρο της μείωσης του ΦΠΑ θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Οτι πριν φτάσουμε στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου, το υπουργείο Οικονομικών θα είναι σε ετοιμότητα ακόμα και για μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στο 6% στη διαμονή και 13% σε όλη την εστίαση, έστω έως το τέλος του έτους. Σημειωτέον ότι στην Ευρώπη και στον ΟΟΣΑ γίνεται συζήτηση στην αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή για μετατάξεις αγαθών και υπηρεσιών στον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ, ως μέτρο κάλυψης του τεράστιου κόστους αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας. Μέσα στον Ιούνιο θα ληφθούν οι αποφάσεις και για την ελάφρυνση των ιδιοκτητών ακινήτων, που υποχρεώθηκαν σε «κούρεμα» 40%. Το βασικό σενάριο είναι να προβλεφθεί πλήρης απαλλαγή των μισθωμάτων αυτών των μηνών, κάτι που σημαίνει, όμως, ότι τουλάχιστον 120.000 ιδιοκτήτες θα πρέπει να περιμένουν την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων του 2021. Το εναλλακτικό σενάριο προβλέπει έκπτωση-συμψηφισμό με τον φετινό ΕΝΦΙΑ.
ΑΝΑΣΕΣ
Το φθινόπωρο και σίγουρα πριν από την κατάρτιση του εξαιρετικά δύσκολου Προϋπολογισμού για το 2021, το υπουργείο Οικονομικών θα σταθμίσει τις «ανάσες» που θα έχουν πάρει έως τότε οι επιχειρήσεις από τα κρατικά δάνεια, τις κρατικές εγγυήσεις, τις επιδοτήσεις δανείων, τις αναστολές φόρων-εισφορών, προκειμένου να αποφασίσει αν θα κάνει ακόμα μία κίνηση: τη μείωση της προκαταβολής φόρου.
Εδώ τα σενάρια είναι περισσότερα από ένα. Κοινή συνισταμένη είναι ότι η μείωση δεν μπορεί να είναι οριζόντια και έτσι για κλάδους με μεγάλη πτώση τζίρου το «κούρεμα» της προκαταβολής μπορεί να φτάσει στο 50%. Το σενάριο της μηδενικής προκαταβολής, αν και ακραίο, δεν μπορεί να αποκλειστεί στην παρούσα φάση.
Η επόμενη χρονιά έχει, επί του παρόντος, έναν άγνωστο «Χ», που μπορεί να αλλάξει όλες τις ισορροπίες: τα μέτρα στήριξης που επεξεργάζεται αυτήν την περίοδο η Κομισιόν με οδηγία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Πηγές από τις Βρυξέλλες κάνουν λόγο για ένα «υπερόπλο», με «δύναμη πυρός» έως 3 τρισ. ευρώ, ωστόσο άλλες πηγές εκτιμούν ότι κατά βάση δεν πρόκειται εξολοκλήρου για νέο χρήμα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι από την «πίτα» του νέου πολυετούς δημοσιονομικού σχεδιασμού, που φαίνεται ότι θα ξεπεράσει το 1 τρισ. ευρώ, τα κράτη-μέλη θα λάβουν επιδοτήσεις και όχι δάνεια. Στα ποσά αυτά ποντάρει το υπουργείο Οικονομικών για τις φοροελαφρύνσεις:
α) Μείωση φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες εφάπαξ ή σε δόσεις,
β) μείωση εισφορών επιχειρήσεων-εργαζομένων κατά τουλάχιστον 2% και γ) μείωση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, με αλλαγές στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Πακέτο 24 δισ. ευρώ για εργαζομένους και επιχειρήσεις
Με ένα πακέτο μέτρων, που συνολικά πλέον φτάνει τα 24 δισεκατομμύρια ευρώ, επιχειρεί η κυβέρνηση να στηρίξει εργαζομένους και επιχειρήσεις για όσο διαρκούν τα μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας και να προχωρήσει σε μια δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας μετά τον Ιούλιο.
Η αποζημίωση ειδικού σκοπού συνεχίζεται για όσους εργαζομένους παραμείνουν σε καθεστώς προσωρινής αναστολής της σύμβασής τους, σε συνάρτηση με το χρονικό διάστημα που θα διαρκέσει η αναστολή. Οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση του μέτρου αυτού απαγορεύεται να κάνουν απολύσεις το διάστημα αυτό. Οπως διευκρινίστηκε, οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να παρατείνουν τη διάρκεια μέρους των συμβάσεων εργασίας που έχουν τεθεί σε αναστολή, όχι μεγαλύτερου του 60%, κατά ανώτατο χρονικό διάστημα 30 ημερών.
Παράλληλα, παρατείνονται τον Μάιο οι αναστολές βεβαιωμένων οφειλών προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία για το σύνολο των μέχρι σήμερα πληττόμενων επιχειρήσεων, όπως και η έκπτωση 40% επί του ενοικίου της επιχείρησης, καθώς και της πρώτης κατοικίας και της φοιτητικής κατοικίας τέκνων των εργαζομένων της.
Μέσα στην εβδομάδα θα ανοίξει στο πληροφορικό σύστημα «Εργάνη» το σχετικό ηλεκτρονικό έντυπο για τις νέες κατηγορίες, όπως οι οικοδόμοι
Με χρήση των πόρων ύψους 1,4 δισεκατομμυρίου ευρώ από το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE, θεσπίζεται άμεσα μηχανισμός υποστήριξης της απασχόλησης με τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης της εργασίας, με στόχο την τόνωση των εισοδημάτων των εργαζομένων.
Για την υποστήριξη των δανειοληπτών, η κυβέρνηση δρομολογεί ένα νέο πρόγραμμα, με το οποίο το κράτος θα επιδοτεί, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σημαντικό μέρος των μηνιαίων δόσεων όσων πλήττονται από τις συνέπειες του κορονοϊού και έχουν δάνεια με υποθήκη την πρώτη κατοικία.
Μέσα στην εβδομάδα θα ανοίξει στο πληροφορικό σύστημα «Εργάνη» το σχετικό ηλεκτρονικό έντυπο για τις νέες κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι οικοδόμοι, οι εργαζόμενοι σε τουριστικά επαγγέλματα και άλλες κατηγορίες εργαζομένων (συνολικά 160.000), προκειμένου να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση για τη λήψη της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, επιδόματος ύψους 800 ευρώ.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ «ΕΡΓΑΛΕΙΟ»
Στο μέτωπο της στήριξης των επιχειρήσεων καθώς και της ενίσχυσης της ρευστότητάς τους, το αργότερο έως τα μέσα Μαΐου θα έχει τεθεί επίσης σε εφαρμογή το δεύτερο «εργαλείο», το οποίο έχει σχεδιαστεί μαζί με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και αφορά στην παροχή κεφαλαίου κίνησης εγγυημένου στο 80% του δανείου για το 25% του ετήσιου τζίρου ή το διπλά σιο της ετήσιας μισθοδοσίας σε κάθε επιχείρηση. Το μέτρο αφορά όλες τις επιχειρήσεις. Και σε αυτό το πρόγραμμα θα υπάρχει δέσμευση για διατήρηση των θέσεων εργασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ως προς το πρόγραμμα κάλυψης των τόκων των ενήμερων επιχειρηματικών δανείων για τους μήνες Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο έχουν ήδη εγκριθεί 5.205 αιτήσεις, που αφορούν σε 93.379 εργαζομένους, και είναι σε φάση επεξεργασίας προς έγκριση άλλες 25.000 αιτήσεις με πάνω από 600.000 εργαζομένους, οι οποίοι θα κρατήσουν την εργασία τους μέχρι το τέλος του χρόνου.
Τα χρήματα αυτά δεν θα ζητηθούν πίσω από τις επιχειρήσεις, καθώς είναι επιδότηση και όχι δανειοδότηση.
Παράλληλα, τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ληφθεί και έγγραφη άδεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να επεκταθούν τα προγράμματα φορολογικών ελαφρύνσεων και επιδοτήσεων των δύο διαφορετικών πεδίων του αναπτυξιακού νόμου: Των μικρών επιχειρήσεων, δηλαδή των επιχειρήσεων με έως πενήντα εργαζομένους, από τα 150 εκατομμύρια στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ, και της γενικής επιχειρηματικότητας, δηλαδή όλων των υπόλοιπων επιχειρήσεων, από τα 350 εκατομμύρια ευρώ στο ένα δισεκατομμύριο.
